ΕΙΔΗ ΔΙΕΠΑΦΩΝ

Η ανάπτυξη γενικά της πληροφορικής, οι νέες τεχνολογίες και καινοτομίες που αναπτύχθηκαν στην ανάπτυξη των εφαρμογών και τις τηλεπικοινωνίες καθώς και οι αυξανόμενες ανάγκες για διεύρυνση της προσβασιμότητας, είχαν σαν επακόλουθο και την διεύρυνση στην ποικιλία των διεπαφών. Στις επόμενες παραγράφους περιγράφονται συνοπτικά οι τύποι των διεπαφών χρήστη.

Τι είναι Γραφικη διεπαφή χρήστη;

· Η επανάσταση στην εξέλιξη των διεπαφών χρήστη ήλθε από την Apple. Ήταν η πρώτη που εισήγαγε την χρήση εικονιδίων και γραφικών στον τρόπο αλληλεπίδρασης ανθρώπου και μηχανής. Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που ονομάζεται γραφική διεπαφή χρήστη (Graphical User Interface - GUI) και αποτελεί μέχρι σήμερα τον πιο δημοφιλή και συχνό τρόπο επικοινωνίας ανθρώπου και μηχανής. Τα χαρακτηριστικά των γραφικών διεπαφών χρήστη είναι τα εξής:

• Παράθυρα: Χώρος όπου ταυτόχρονα μπορεί να εμφανίζονται πολλές πληροφορίες σε ποικίλες μορφές.

• Εικονίδια: Γραφικά σύμβολα που κάθε ένα μπορεί να αναπαριστά λειτουργία, αρχείο, να είναι προτροπή για ενέργεια κτλ.  

•Μενού: Περιοχές οπού είναι καταγεγραμμένες διαθέσιμες ενέργειες

προς πυροδότηση από τον χρήστη. Έτσι ο χρήστης έχει να επιλέξει ενέργεια από την λίστα αυτή.  

• Κατάδειξη: Μία συσκευή εισόδου - συνηθέστερα ποντίκι - χρησιμοποιείται για την ενεργοποίηση των διαθέσιμων ενεργειών.

• Γραφικά: Ο συνδυασμός γραφικών και κειμένου δημιουργεί ένα καλαίσθητο σύνολο για την αποτύπωση της πληροφορίας στην οθόνη.

Τι είδους Μεταφορών χρησιμοποιούνται από τα

σύγχρονα GUIs;

¡ Η λειτουργία μιας Μεταφοράς πρέπει να είναι συνεπής με τις

προσδοκίες που προκύπτουν από τον πραγματικό κόσμο

¡ Μεταφορές που δεν συμπεριφέρονται όπως θα περίμεναν οι

άνθρωποι, προκαλούν σύγχυση και εκνευρισμό

¡ Κάδος του Macintosh (trashcan)

§ διαγραφή αρχείων

§ …αλλά και εξαγωγή εξωτερικών συσκευών

¡ Πιθανά προβλήματα Μεταφορών:

§ Εξάντληση διαθέσιμων επιλογών

▪ Κάποιες εικονικές διαδικασίες δεν αντιστοιχούν σε φυσικές δραστηριότητες

§ Περιέχουν υπονοούμενα και συσχετισμούς

Τα πλεονεκτήματα των GUI συνοπτικά είναι:

• • Εύκολη εκμάθηση και εκπαίδευση των χρηστών.

• • Ο χρήστης μπορεί να αλλάξει από διεργασία σε διεργασία και να
αλληλεπιδράσει με διαφορετικές εφαρμογές

• • Η πληροφορία παραμένει ορατή στο παράθυρο

• • Γρήγορη, πλήρους οθόνης αλληλεπίδραση είναι δυνατή με άμεση
πρόσβαση οπουδήποτε στην οθόνη

Η Διεπαφή WIPM

• Μικρότερες κινητές συσκευές όπως τα PDAs και smartphones κατά κανόνα χρησιμοποιούν τα στοιχεία με διάφορες ενωτικές μεταφορές, εξαιτίας περιορισμών στο χώρο και σε διαθέσιμες συσκευές εισαγωγής. Εφαρμογές για τις οποίες το WIMP δεν είναι κατάλληλο ίσως χρησιμοποιούν νεότερες τεχνικές αλληλεπίδρασης, οι οποίες είναι γνωστές σαν post-WIMP.

• Όπως το 2011 κάποια λειτουργικά συστήματα που βασίζονται σε οθόνη αφής, όπως το iOS της Apple (iPhone) και το Android, χρησιμοποιούν τα GUI που ονομάζονται post-WIMP. Αυτά υποστηρίζουν είδη αλληλεπίδρασης που χρησιμοποιούν περισσότερα από ένα δάχτυλο στην επαφή με την οθόνη το οποίο επιτρέπει ενέργειες όπως χτύπημα και περιστροφή, τα οποία δεν μπορούν να υποστηριχθούν από ένα δείκτη και ποντίκι.

• Τα Post-WIMP συμπεριλαμβάνουν διαχειριστές παραθύρων με δυνατότητες 3D compositing όπως το Compiz, το Desktop Window Manager και το LG3D. Κάποια post-WIMP περιβάλλοντα μπορεί να ταιριάζουν καλύτερα σε εφαρμογές οι οποίες συνδυάζουν 3D περιβάλλοντα, όπως το Google Earth.

• Post – WIMP διεπαφές

• Τι ειναι Zooming User Interface ;

ZUI είναι ένα γραφικό περιβάλλον και μια ριζική αλλά αρκετά εξελικτική απόφυση γραφικό ενδιάμεσο με τον χρήστη, ή GUI. Ένα ZUI μπορεί να αντιπροσωπεύσει τα διαφορετικά επίπεδα κλίμακας και λεπτομέρειας, και ο χρήστης μπορεί να αλλάξει την κλίμακα της αντιμετωπισμένης περιοχής προκειμένου να παρουσιαστεί περισσότερη λεπτομέρεια.

Περιβάλλον Γραμμής Εντολών

Στα πρώτα στάδια της διείσδυσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο
ευρύτερο κοινό οι διεπαφές βασιζόταν στην πληκτρολόγηση εντολών (command
based). Στις command based εφαρμογές ο χρήστης ήταν αναγκασμένος να γνωρίζει
ένα αρκετά μεγάλο σύνολο εντολών (όνομα, σύνταξη, τρόπος εισαγωγής
παραμέτρων) ώστε να τις πληκτρολογεί και να τις υποβάλλει για εκτέλεση στον
ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στην συνέχεια - και αν είχε υποβάλλει την εντολή χωρίς
σφάλματα - εμφανιζόταν στην οθόνη το αποτέλεσμα. Ένα παράδειγμα φαίνεται στην
επόμενη εικόνα.

Μειονεκτηματα

Το βασικό μειονέκτημα του είναι η ανάγκη, ο χρήστης να θυμάται ένα
μεγάλο σύνολο εντολών. Ένα άλλο μειονέκτημα ήταν η έλλειψη ελκυστικότητας. Οι
διαθέσιμοι τρόποι εισαγωγής των δεδομένων και παρουσίασης των πληροφοριών δεν
έδινε στους σχεδιαστές των συστημάτων πολλές δυνατότητες να αναπτύξουν
ελκυστικές διεπαφές που να κάνουν σε κάποιον βαθμό την εργασία του χρήστη πιο
ευχάριστη. Οι command based διεπαφές δεν δίνουν την δυνατότητα στους developers
να αναπτύξουν συστήματα που θα κατευθύνουν τους χρήστες τους σε προφανείς
ενέργειες προκειμένου να εκτελέσουν μία λειτουργία.

Πλεονέκτημα τους είναι η
ακρίβεια τους στην σύνταξη τους και το γεγονός ότι ο χρήστης έχει τον απόλυτο
έλεγχο στον τρόπο που μία εντολή θα μεταδοθεί στο σύστημα ή μια πληροφορία θα
εμφανιστεί στην συσκευή εξόδου αφού αυτό δεν εξαρτάται από το πώς έχει οριστεί
από τον σχεδιαστή του συστήματος.

Φωνητική Διεπαφή Χρήστη

Οι ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας επέφερε και ανάπτυξη στους
διαθέσιμους τρόπους επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Έτσι πλέον
παρέχεται η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί ο ήχος και η ομιλία για την επικοινωνία
ανθρώπου και πληροφοριακών συστημάτων. Οι διεπαφές αυτές έχουν την
δυνατότητα να αναγνωρίζουν την ανθρώπινη ομιλία ή ένα σύνολο ήχων σαν είσοδο
και να παρουσιάζουν την πληροφορία με την μορφή συνθετική ομιλίας ή ήχων. Η
εναλλακτική αυτή οδός επικοινωνίας έχει βρει μεγάλη ανταπόκρισης σε εφαρμογές
αυτοματισμών, υποβοήθησης ατόμων με ειδικές ανάγκες αλλά και σε εφαρμογές
γενικού σκοπού.

Ο τρόπος αυτός επικοινωνίας του ανθρώπου με τα πληροφοριακά
συστήματα είναι σαφώς πιο εξελιγμένος και εύκολος για τον τελικό χρήστη. Ωστόσο
η ενσωμάτωση τέτοιων διεπαφών στα υπολογιστικά συστήματα απαιτεί την ύπαρξη
μεγάλου μεγέθους υπολογιστικών πόρων, εξειδικευμένη τεχνογνωσία από τους
developers. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται ο γενικός τρόπος λειτουργίας των
διεπαφών αυτών.

Κινητική Διεπαφή

Είναι καινούριο σχετικό μοντέλο αλληλεπίδρασης χρήστη και
πληροφοριακού συστήματος. Οι δραστηριότητες του χρήστη καταγράφονται και
ενεργοποιούν διαδικασίες. Η κίνηση πρέπει να περιορίζεται σε ένα πλαίσιο.
Οποιαδήποτε κίνηση σε αυτό ανιχνεύεται από το πληροφοριακό σύστημα,
συγκρίνονται με κατάλληλα πρότυπα ώστε να διαπιστωθεί αν αποτελούν συμβάντα

και σε θετική περίπτωση πυροδοτούν διαδικασίες και δράσεις στο πληροφοριακό

σύστημα.

Πρόδρομος της Κινητικής Διεπαφής (Kinetic User Interface - KUI)
αποτέλεσε η «Ενσωματωμένη» διεπαφή (Tangible User Interfaces - TUI). Σε αυτήν
την εκδοχή των διεπαφών τα συμβάντα ανιχνεύονται μέσω δράσεων σε φυσικά
αντικείμενα. Η μετακίνηση των φυσικών αντικειμένων στον χώρο ενεργοποιούν
διαδικασίες μέσω της ανίχνευσης της αλλαγής της θέσης τους από το πληροφοριακό
σύστημα. Στην επόμενη εικόνα απεικονίζεται ένας παίκτης ηλεκτρονικού παιχνιδιού
που ελέγχει τον ήρωα του παιχνιδιού με κινήσεις των πάνω και των κάτω άκρων.