Περιγραφή του προβλήματος

Η εργασία αυτή ασχολείται με την επίδραση της τεχνολογίας και κατά πόσο έχει προσφέρει η τεχνολογία στην χειρουργική(κυρίως στην ρομποτική) καθώς και στον ακτινολογικό τομέα.

Παρουσίαση του σκοπού και των κοινωνικών αναγκών που εξυπηρετεί η έρευνα

Η ιατρική, σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας της, είχε σκοπό τη θεραπεία της αρρώστιας και την προστασία της υγείας. Η προσφορά της υπήρξε αναμφισβήτητη. Στην έρευνά μας ακριβώς, θα μελετήσουμε την επιρροή καθώς και την συνεισφορά της τεχνολογίας σε αυτό τον κλάδο. Τα συμπεράσματα λοιπόν της έρευνας θα έχουν μεγάλη σημασία στο να γνωρίσουμε περισσότερο την συμβολή της τεχνολογίας και σε αυτόν τον τομέα.

Διαμόρφωση υπόθεσης

Από την εμπειρία μας καθώς και από τις γνώσεις τις οποίες έχουμε αποκτήσει, υποθέτουμε πως η τεχνολογία θα έχει συμβάλλει καταλυτικά στην ανάπτυξη της χειρουργικής καθώς και του ακτινολογικού τομέα εφόσον τα μέσα και οι δυνατότητες που έχει προσφέρει είναι εμφανείς.

Περιγραφή της διαδικασίας που ακολούθησε ο ερευνητής

v Διάγραμμα Ροής

v Ερωτηματολόγιο

1. Έχετε κάνει πρόσφατα κάποια ακτινογραφία?

· α. πριν από 1 μήνα β. πριν από 2 μήνες γ. δεν έχω κάνει

Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

2. Έχετε κάνει κάποια εγχείρηση τον τελευταίο χρόνο?

· α. ναι β. όχι

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

3. Έχει χειρουργηθεί κάποιο κοντινό σας άτομο πρόσφατα?

· α. ναι β. όχι

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

4. Θεωρείτε ότι έχει επηρεάσει η ανάπτυξη της τεχνολογίας τον κλάδο γενικότερα της ιατρικής?

· α. πάρα πολύ β. αρκετά γ. καθόλου

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

5. Θα δεχόσασταν η εγχείρησή σας να γίνει με τη συμβολή, σε μεγάλο βαθμό, κάποιου ρομποτικού μηχανισμού?

· α. σίγουρα β. πιθανόν γ. δεν νομίζω

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

6. Θα κάνατε στο μέλλον κάποια πλαστική εγχείρηση?

· α. εννοείται β. πολύ πιθανόν γ. μόνο αν παραστεί μεγάλη ανάγκη

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

7. Στο ζήτημα της μικροχειρουργικής πιστεύετε ότι η τεχνολογία έχει προσφέρει?

· α. πάρα πολύ β. αρκετά γ. καθόλου

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

8. Πιστεύετε ότι είναι σωστό να χρησιμοποιούνται ρομποτικοί μηχανισμοί κατά την διάρκεια του χειρουργείου?

· α. φυσικά και όχι β. φυσικά και ναι γ. είναι αποδεκτό

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

9. Θα δεχόσασταν να σας γίνει κάποια μικροεπέμβαση εξολοκλήρου(στον βαθμό που είναι δυνατόν) από ένα τηλεκατευθυνόμενο ρομπότ?

· α. εννοείται β. φυσικά και όχι γ. εξαρτάται από την σοβαρότητα της εγχείρησης

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

10. Πιστεύετε ότι οι κίνδυνοι αυξάνονται όταν χρησιμοποιούμε ρομπότ για την ολοκλήρωση του χειρουργείου?

· α. φυσικά και αυξάνονται β. δεν νομίζω γ. οι κίνδυνοι παραμένουν οι ίδιοι

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

11. Θεωρείτε ότι ο ακτινολογικός τομέας έχει ανθίσει χάρη στην τεχνολογία?

· α. εννοείται πως ναι β. δεν το νομίζω γ. πιθανόν

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

12. Πιστεύετε ότι είναι σωστό να κάνουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα αξονικές τομογραφίες κ.ά.?

· α. ναι β. όχι

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

13. Γνωρίζετε ορισμένους από τους κινδύνους που μπορεί να κρύβονται στη χρήση ρομποτικών μηχανισμών στα χειρουργεία?

· α. ναι όλους β. μονάχα ορισμένους γ. κανέναν

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

14. Θεωρείται ότι ο ακτινολογικός τομέας ως σύνολο μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο?

· α. φυσικά και μπορεί β. δεν το νομίζω γ. πιθανόν

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

15. Κατά πόσο πιστεύετε ότι είναι ακίνδυνο οι χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς «νυστέρι»?

· α. είναι εξίσου επικίνδυνες β. δεν το νομίζω γ. πιθανόν

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

16. Έχετε κάνει ποτέ κάποια τέτοια εγχείρηση?

· α. ναι β. όχι

Ø Α. Β. Γ. Δ. Ε. ΣΤ.

v Ανάλυση των παραμέτρων που θεωρήθηκε ότι δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της έρευνας

Κατά την διεξαγωγή της έρευνας, δεν επηρεάζουν αισθητά τα αποτελέσματα των μετρήσεων οι παρακάτω παράγοντες:

Ø Η πλήρης κατανόηση των ερωτήσεων καθώς και των νοημάτων τους

Ø Η αντικειμενικότητα των απαντήσεων

Συμπεράσματα

Μελετώντας τα αποτελέσματα των απόψεων των νέων αλλά και όχι μόνο, προκύπτουν οι εξής μετρήσεις:

1. Στην ερώτηση «Θεωρείτε ότι έχει επηρεάσει η ανάπτυξη της τεχνολογίας τον κλάδο γενικότερα της ιατρικής?» τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

2. Στην ερώτηση «Στο ζήτημα της μικροχειρουργικής πιστεύετε ότι η τεχνολογία έχει προσφέρει? »

3. Στην ερώτηση «Θεωρείτε ότι ο ακτινολογικός τομέας έχει ανθίσει χάρη στην τεχνολογία? »

4. Στην ερώτηση «Πιστεύετε ότι είναι σωστό να χρησιμοποιούνται ρομποτικοί μηχανισμοί κατά την διάρκεια του χειρουργείου? »

Τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

5. Στην ερώτηση «Κατά πόσο πιστεύετε ότι είναι ακίνδυνο οι χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς «νυστέρι»? » τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

Περιγραφή των ορίων – περιορισμών της έρευνας

Για την πιο σωστή και πρακτική απόδοση αποτελεσμάτων, οι ερωτηθέντες του ερωτηματολογίου ήταν 100. Έτσι η απόδοση των συμπερασμάτων ήταν πιο ακριβείς. Επίσης υπήρχε συνεχής βοήθεια και αρκετές διευκρινήσεις προς τους ερωτηθέντες, για την καλύτερη κατανόηση των ερωτήσεων και την αντικειμενικότερη απάντησή τους.

Προτάσεις για συμπληρωματική έρευνα

Κάποια ερευνητικά θέματα τα οποία θα μπορούσαν να συμπληρώσουν αυτή την έρευνα καθώς και την εργασία στο σύνολό της θα ήταν:

Η πιο λεπτομερής ανάλυση της ιστορικής αναδρομής της ιατρικής.

Μια πιο εξειδικευμένη αναζήτηση σε κάποιον από τους τομείς οι οποίοι αναφέρονται στην εργασία(π.χ. στον ακτινολογικό τομέα)

Η καταγραφή μεγαλύτερου ποσοστού απόψεων ενηλίκων.

Περιεχόμενα

Σύνδεση φυσικής και ιατρικής. 3

Ακτινοθεραπεία. 5

Τομομογραφία. 5

Ενδοσκοπία. 5

Laser 6

Ακτινοχειρουργική. 7

Η νέα γενιά της ακτινοχειρουργικής. 8

Τεχνολογικές Εξελίξεις που παρουσιάστηκαν πρόσφατα: 10

Νέα συστήματα ακτινοθεραπείας. 12

Προγράμματα Εξετάσεων. 16

Χειρουργική. 21

Προσωπική Εμπειρία. 23

Βασικές ερωτήσεις κατανόησης και συμπεράσματα. 29

Tελικά ποιος χειρουργεί; 30

Ακτινοχειρουργική. 31

Ποιοι μπορούν να υποβληθούν στην επέμβαση; 31

Tι γίνεται στις μεγάλες διαθλαστικές ανωμαλίες; 38

Επίλογος. 41

Βιβλιογραφία. 42

Πρόλογος

Ένα από τα βασικότερα κεφάλαια στην ιστορία της Ιατρικής, που αποτέλεσε και την αφορμή της ραγδαίας εξέλιξής της κατά τους τελευταίους αιώνες, ήταν η σύνδεσή της με την τεχνολογία .Με τον όρο «Ιατρική Τεχνολογία» λοιπόν, εννοούμε όλα εκείνα τα τεχνολογικά επιτεύγματα αλλά και την ανάπτυξη παράλληλα τεχνολογικής γνώσης, που έχουν σαν σκοπό τη διάγνωση και τη θεραπεία διαφόρων παθολογικών καταστάσεων και δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετήσουν την ιατρική επιστήμη.

Στα πρώτα βήματα της Ιατρικής, η διάγνωση βασιζόταν μόνο στην ικανότητα του γιατρού να εντοπίσει και να ερμηνεύσει σωστά τα συμπτώματα μιας νόσου. Στη διαδικασία αυτή, ο γιατρός χρησιμοποιούσε τις αισθήσεις και την εμπειρία του μαζί με κάποια απλοϊκά εργαλεία.

Στην εποχή μας όμως, η τεχνολογική πρόοδος έχει θέσει στη διάθεση του γιατρού μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας και πολλές σημαντικές διαγνωστικές τεχνικές.

Αυτές αξιοποιούν τις τεχνολογικές δυνατότητες της βιοχημείας (Βιοπαθολογία), της μικροσκόπησης (Ιστοπαθολογία), των ακτινών Χ (Ακτινολογία, Αξονική Τομογραφία), των υπερήχων (Υπερηχοτομογραφία) και των ραδιοϊσοτόπων (Πυρηνική Ιατρική).

Σύνδεση φυσικής και ιατρικής

Πέραν από τις διαγνωστικές δυνατότητες, η τεχνολογία έχει εφοδιάσει τους γιατρούς με μεγάλη ποικιλία θεραπευτικών μέσων και εργαλείων.

Καθ' όλη τη διάρκεια του περασμένου αιώνα οι πρόοδοι στη φυσική και την ιατρική πήγαιναν μαζί. Οι πιο θεμελιώδεις ανακαλύψεις στη φυσική χρησιμοποιήθηκαν γρήγορα από την ιατρική κοινότητα, για να επινοήσουν νέες τεχνικές για διάγνωση και θεραπεία ποικίλων ασθενειών. Και οι φυσικοί όλο και περισσότερο αφουγκράζονται τις απαιτήσεις του ιατρικού επαγγέλματος, όταν καθορίζουν την κατεύθυνση της νέας τους έρευνας.

Το καλύτερο γνωστό παράδειγμα για τη, είναι η χρήση των ακτινών X για να βοηθήσει στον εντοπισμό και την θεραπεία μιας σειράς ασθενειών.

Ο Wilhelm Rontgen ανακάλυψε τις ακτίνες X πριν από περισσότερο από 100 έτη, στο Wurzburg της Γερμανίας. Όπως πολλοί σύγχρονοι φυσικοί, μελετούσε τι συνέβαινε όταν ενεργητικά ηλεκτρόνια χτυπούσαν έναν στόχο μέσα σε έναν αερόκενο σωλήνα.

Ενώ ο ίδιος ο Rontgen έπλασε το "Χ" για την άγνωστη ακτινοβολία, οι μυστήριες αυτές "ακτίνες Rontgen" διευκρινίστηκαν γρήγορα και χρησιμοποιήθηκαν για ιατρικούς λόγους. Η απεικόνιση μάλιστα του ανθρώπινου σώματος με τις ακτίνες X, είναι τώρα μία από τις πολλές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να ανιχνευτεί μια ασθένεια, και συγκεκριμένα, για να προσδιορίσει κακοήθη ασθένεια ή καρκινικούς όγκους.

Σε λιγότερο από ένα έτος μετά από την ανακάλυψή τους, από τον Wilhelm Rontgen το 1895, οι επιστήμονες είχαν διαπιστώσει ότι οι ακτινοβολίες ακτινών X, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην θεραπεία των κακοηθών όγκων και του καρκίνου.

Η βασική έρευνα της φυσικής έχει διαδραματίσει επίσης έναν κρίσιμο ρόλο στη ανάπτυξη της Μαγνητικής Τομογραφίας Συντονισμού ή όπως αλλιώς τη λέμε Πυρηνική Μαγνητική Τομογραφία (MRI).

Αυτή η τεχνική είναι βασισμένη στον Πυρηνικό Μαγνητικό Συντονισμό, ένα κβαντικό φαινόμενο που καταδείχθηκε αρχικά από τον Edward Purcell και τον Felix Bloch προς το τέλος της δεκαετίας του '40. Τα συστήματα απεικόνισης που βασίζονται σε αυτήν την επίδραση, αναπτύχθηκαν αρχικά στη δεκαετία του '70, και το MRI έχει αναπτυχθεί από τότε σαν ένα ισχυρό κλινικό εργαλείο.

Αλλά ακόμη και ο πιο πρόσφατος εξοπλισμός δεν μπορεί να λάβει εικόνες μέσα στον πνεύμονα. Το συμβατικό MRI ανιχνεύει τα σήματα που παράγονται από τις πυρηνικές ιδιοπεριστροφές (spin) των πρωτονίων που βρίσκονται στα μόρια του νερού και του λίπους, αλλά η πυκνότητα των πρωτονίων του πνεύμονα είναι πάρα πολύ χαμηλή για να αναπαραγάγει καθαρές εικόνες.

Εντούτοις, αυτό το πρόβλημα μπορεί να υπερνικηθεί μέσω της χρήσης "υπερπολωμένων" αερίων , μια ιδέα που είχε προκύψει από τα πειράματα στην ατομική φυσική, που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών περίπου.

Υπερπολωμένα δείγματα ηλίου και ξένου, μπορούν να δημιουργηθούν με ισχυρά λέιζερ που προκαλούν ατομικές μεταπτώσεις στο αέριο και ως εκ τούτου ευθυγραμμίζουν μερικά από τα πυρηνικά τους spin. Αυτό ενισχύει το σήμα της μαγνητικoύ συντονισμού, και καθιστά πιθανό να απεικονιστούν τα διάκενα του αέρα σε όλο τον πνεύμονα και να διαγνωσθούν βρογχικές ασθένειες όπως το εμφύσημα. Η τεχνική επεκτείνεται τώρα για να ελέγξει τη ροή του αίματος στους πνεύμονες και στον εγκέφαλο.

Ακόμη η ακτινοχειρουργική έχει δώσει τη δυνατότητα να ακτινοβολούνται με ακρίβεια χιλιοστών υπολείμματα του όγκου εγκεφάλου σε σημεία, που δεν μπορεί να έχει πρόσβαση το χειρουργικό νυστέρι.

Το 1902 οι Μαρία και Πιέρ Κιουρί ( Marie & Pierre Curie) κατορθώνουν να απομονώσουν το Ράδιο και χρησιμοποιούν τις ραδιενεργές ιδιότητές του στη θεραπεία κακοηθών όγκων βάζοντας τις βάσεις της ακτινοθεραπευτικής.

Στη σύγχρονη ακτινοθεραπευτική η ακτινοβόληση του ασθενούς γίνεται εκτός από εξωτερική πηγή ακτινοβολίας, με την εμφύτευση ραδιενεργών στοιχείων στην περιοχή του όγκου ή τέλος με την ενδοφλέβια έγχυση ραδιενεργών ουσιών με ικανότητα εκλεκτικής πρόσληψης από τα κύτταρα συγκεκριμένων όγκων (π.χ. ραδιενεργό Ιώδιο που απορροφάται από τα κύτταρα του καρκίνου του θυρεοειδή αδένα προκαλώντας την καταστροφή τους).

Η Υπολογιστική Αξονική Τομομογραφία (CAT , Computerised Axial Tomography) που πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1973 επιτρέπει σήμερα την λεπτομερή απεικόνιση των εσωτερικών οργάνων του ανθρώπου, σε μορφή τομών που προέρχονται από την ψηφιακή επεξεργασία των αποτελεσμάτων "σάρωσης" (scanning) της εξεταζόμενης περιοχής με μικροποσότητες ακτινών Χ.

Ακτινοθεραπεία

Τομομογραφία

Η Μαγνητική Τομογραφία (NMRI Nuclear Magnetic Resonanance Imaging) προσφέρει ευκρίνεια που πλησιάζει αυτή των ανατομικών παρασκευασμάτων με την ψηφιακή ανάλυση των μεταβολών που υφίσταται η κινητική κατάσταση των μορίων νερού στους ιστούς κάτω από την επίδραση ισχυρού μαγνητικού πεδίου.

Στην απλή ακτινογραφία οι ακτίνες Χ απορροφούνται σε ποσοστό ανάλογο με την πυκνότητα των ιστών που διαπερνούν.

Σε αυτήν την ακτινογραφία τα κόκαλα (σπονδυλική στήλη και πλευρές) φαίνονται άσπρα ενώ τα πνευμόνια, που περιέχουν αέρα και δεν απορροφούν ακτινοβολία, φαίνονται μαύρα. Στη μέση του θώρακα ξεχωρίζει η σκιά της καρδιάς.

Παρατηρήστε το μεταλλικό αντικείμενο (ρολόι) που κατάπιε κατά λάθος ο εξεταζόμενος και διακρίνεται εύκολα στο στομάχι του(!).

ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΟΣ

Α/Α Καταγραφής: ΤΜΘ_00163
Αγγλικός Τίτλος: ELECTRO - ENCEPHALOGRAPH
Τύπος: HOMOLOGUE
Κατασκευαστής: ALVAR ELECTRONIC
Χώρα Κατασκευής: ΓΑΛΛΙΑ
Χρόνος Κατασκευής: 1954
Διαστάσεις (m): 1.470(μ) x 0.690(π) x 1.190(υ)

Μέρος του εξοπλισμού του νοσοκομείου Άγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης. Συσκευή για την ανίχνευση της βιοηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου και τη διάγνωση παθολογικών καταστάσεων, όπως επιληψία, όγκοι κλπ.

Ενδοσκοπία

Τα πρώτα ενδοσκόπια που επινοήθηκαν στα μέσα του περασμένου αιώνα για την επισκόπηση της ουροδόχου κύστεως διαμέσου της ουρήθρας (κυστεοσκόπηση) δεν ήταν παρά άκαμπτοι σωλήνες με ενσωματωμένα συστήματα φακών και κατόπτρων.

Στα σύγχρονα ενδοσκόπια η εικόνα μεταφέρεται μέσω δέσμης εύκαμπτων οπτικών ινών, οι οποίες ταυτόχρονα φωτίζουν το εσωτερικό της κοιλότητας που ενδοσκοπείται.

Διαθέτουν κατευθυνόμενο κινητό άκρο και συνδέονται με συστήματα φωτογράφησης, βιντεοσκόπησης και επεξεργασίας της προβαλλόμενης εικόνας. Παράλληλα επιτρέπουν τη διενέργεια ενδοσκοπικών χειρουργικών επεμβάσεων μέσω πολύ μικρών τομών στο δέρμα.

Laser

Σήμερα οι ακτίνες laser βρίσκουν εφαρμογή στη διενέργεια λεπτών επεμβάσεων, όπως η διόρθωση της μυωπίας ή η αντιμετώπιση ογκιδίων στο εσωτερικό του αυτιού παρέχοντας το πλεονέκτημα της μεγάλης ακρίβειας στις τομές μαζί με την ελαχιστοποίηση της αιμορραγίας εξαιτίας της αιμόστασης που προκαλεί η θερμότητα που εμπεριέχουν Σε συνδυασμό με ενδοσκόπιο επιτρέπουν επεμβάσεις στο εσωτερικό του θώρακα ή της κοιλιάς με ελάχιστη ταλαιπωρία του ασθενούς.

Παράλληλα συσκευές laser χαμηλής ισχύος χρησιμοποιούνται στην επούλωση ελκών ή εγκαυμάτων, την ανακούφιση μυοσκελετικών πόνων και την αντιμετώπιση δερματοπαθειών.

Ακτινοχειρουργική

Κατ' αρχήν η ακτινοχειρουργική συνίσταται στην απόδοση υψηλών δόσεων ακτινοβολίας εξαιρετικά εστιασμένων και με μεγάλη ακρίβεια σε έναν καρκινικό ή άλλο όγκο, σαν να επρόκειτο για το νυστέρι του χειρουργού.  Έτσι, πολλαπλές δέσμες υψηλής δόσης προσεγγίζουν τον στόχο από πολλές πλευρές ώστε οι γύρω ιστοί να λαμβάνουν χαμηλότερη, "ατραυματική" δόση ακτινοβολίας ενώ ο στόχος να λαμβάνει μια υψηλή "θανατηφόρα" δόση.  Η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική γενικά υπάρχει εδώ και 30 χρόνια και έχουν αντιμετωπιστεί πάνω από 150.000 περιστατικά.  Στην Ελλάδα υπάρχει μόλις τα τελευταία χρόνια.

παρακολουθείται και ανιχνεύεται οποιαδήποτε κίνηση του οργάνου-στόχου αλλά και του ασθενή ώστε το ρομπότ να διορθώνει συνεχώς την στόχευση και να επιτυγχάνεται η θεραπεία με εξαιρετική ακρίβεια.  Η χρήση του ρομποτικού βραχίονα δίνει τεράστια ευελιξία στο σχεδιασμό της θεραπείας αλλά και συμβάλλει με τις πολλές θέσεις που μπορεί να λάβει, στην διεξαγωγή θεραπειών οπουδήποτε στο σώμα.

Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε το πρώτο σύστημα τελευταίας γενιάς (G4) εκτός Η.Π.Α.   Στην Ευρώπη υπάρχουν εγκατεστημένα συστήματα στην Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Τουρκία κ.λ.π.

Με τα υπάρχοντα συστήματα ακτινοχειρουργικής οι θεραπείες περιορίζονταν στο κεφάλι κυρίως λόγω της χρήσης του ειδικού στερεοτακτικού πλαισίου ακινητοποίησης το οποίο βιδώνονταν στο κρανίο του ασθενή. Το πλαίσιο αυτό παρείχε τις συντεταγμένες του στόχου και συνέβαλλε στην ακινητοποίηση του ασθενή.   Αυτό δεν επέτρεπε να γίνει η θεραπεία σε περισσότερες της 1 συνεδρίας καθότι δεν είναι δυνατή η ακριβής επανατοποθέτησή του.  Ο ασθενής με τοποθετημένο το πλαίσιο έκανε την αξονική τομογραφία, περίμενε για να σχεδιαστεί η θεραπεία και στην συνέχεια υποβάλλονταν σε αυτή. 

Η νέα γενιά της ακτινοχειρουργικής

Η νέα γενιά της ακτινοχειρουργικής που είναι το CyberKnife ξεπερνά αυτούς τους περιορισμούς χρησιμοποιώντας δύο βασικές τεχνολογίες: την οδήγηση της θεραπείας μέσω εικόνας που λαμβάνεται εκείνη την στιγμή (image guidance) και την χρήση ρομποτικού βραχίονα με 6 βαθμούς ελευθερίας (κίνηση σε 3 άξονες + περιστροφή σε κάθε άξονα). Ο ρομποτικός βραχίονας φέρει και τον Γραμμικό Επιταχυντή! 

Το CyberKnife είναι το πρώτο και μοναδικό σύστημα ρομποτικής ακτινοχειρουργικής οδηγούμενης από εικόνα που σχεδιάστηκε για θεραπείες σε όλο το σώμα με εξαιρετική ακρίβεια (σφάλμα < 1mm) επιτρέποντας τον ευέλικτο προγραμματισμό των θεραπειών (δεν είναι απαραίτητο να γίνουν όλα σε 1 μέρα, αξονική, σχεδιασμός και θεραπεία) και έχει λάβει αντίστοιχη έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό FDA.

.

Το CyberKnife αποτελείται από:

· Ακτινολογικές λυχνίες για την λήψη εικόνων

· Γραμμικό Επιταχυντή επάνω στο ρομποτικό βραχίονα

· Ανιχνευτές εικόνας (στο δάπεδο για να μην εμποδίζουν)

· Τράπεζα Θεραπείας

Στοιχεία συστήματος οδήγησης από εικόνα (Image-Guidance):

Σύστημα Εντοπισμού Στόχου (TLS)

Περιλαμβάνει δύο συστήματα απεικόνισης με ακτίνες Χ που δίνουν ένα ζεύγος ορθογώνιων εικόνων σε κάθε κόμβο θεραπείας. Οι εικόνες μετατρέπονται σε ψηφιακές και υποβάλλονται σε σύγκριση με τις εικόνες που συνθέτονται από τα δεδομένα της αξονικής τομογραφίας του ασθενούς. Το σύστημα TLS προσφέρει ακριβείς πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο που αφορούν τη θέση του στόχου της θεραπείας, μαζί με εξισορρόπηση για τις μικρές κινήσεις του ασθενούς κατά τη διαδικασία της θεραπείας.

Ανιχνευτές Εικόνας Άμορφου Πυριτίου

Το σύστημα απεικόνισης χρησιμοποιεί δύο panels (40x40cm) άμορφου πυριτίου στερεής κατάστασης, τοποθετημένα οριζόντια, μέσα στο δάπεδο, ώστε να μην εμποδίζουν τις κινήσεις του ρομπότ.  Αντίθετα από τους κλασσικούς ανιχνευτές απεικόνισης που χρησιμοποιούνται μόνο πριν από τη θεραπεία του ασθενούς, οι τελευταίας τεχνολογίας ανιχνευτές του CyberKnife® προσφέρουν άμεσο ψηφιακό αποτέλεσμα καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας.

Γραμμικός Επιταχυντής:

Γραμμικός Επιταχυντής (Linac) – Ο Linac είναι ζώνης ραδιοσυχνοτήτων X-Band αντί του S-Band που χρησιμοποιούν οι συνήθεις Γραμμικοί Επιταχυντές και έτσι έχει μικρό μέγεθος!  Παρέχει μια διαμορφούμενη (μέσω εναλλάξιμων κατευθυντήρων) δέσμη ακτίνων Χ των 6 MV. Το μικρό του μέγεθος επιτρέπει μοναδικό ρομποτικό χειρισμό που προσφέρει ακόμα περισσότερη ελευθερία στον χειρισμό.

Βασικά πλεονεκτήματα του CyberKnife

Ø Αντιμετωπίζει όγκους οπουδήποτε στο σώμα

Ø Παρακολουθεί συνεχώς, ανιχνεύει και διορθώνει την θεραπεία, από κινήσεις του ίδιου του οργάνου π.χ. πνεύμονα ή την κίνηση του ασθενή

Ø Πραγματοποιεί θεραπείες με εξαιρετική ακρίβεια (<1mm), ελαχιστοποιώντας την βλάβη των γύρω υγιών ιστών

Ø Χρησιμοποιεί σημεία του σκελετού του ασθενή ως σημεία αναφοράς, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη εμφύτευσης ακτινοσκιερών markers

Ø Αποτελεί λύση για περιστατικά διαγνωσμένα ως μη χειρουργήσιμα ή περίπλοκης χειρουργικής προσέγγισης

Ø Πραγματοποιεί θεραπείες σε 1 ή περισσότερες συνεδρίες.  Δυνατότητα που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα στην ακτινοχειρουργική και η οποία αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη σε διάφορες περιπτώσεις, όπως, όταν ο όγκος περικλείει κάποιον κρίσιμο σχηματισμό π.χ. οπτικό νεύρο κ.ο.κ.  

Ø Παρέχει αξεπέραστη ευελιξία με τον Γραμμικό Επιταχυντή του και δίνει πλήρη πρόσβαση για κάλυψη όγκων οποιουδήποτε μεγέθους

Ø Για τον ασθενή αποτελεί μια ξεκούραστη θεραπευτική εμπειρία, όντας σχεδιασμένο "ανθρωπο-κεντρικά"Δίνει αξεπέραστη ευελιξία στον σχεδιασμό του πλάνου θεραπείας, παρέχοντας:

Ορθό και ανάστροφο σχεδιασμό

Ισοκεντρικές και μη ισοκεντρικές θεραπείες

Ταυτόχρονη θεραπεία πολλαπλών όγκων

Ρομποτική μονάδα

Αντίθετα με όλα τα άλλα συστήματα ακτινοχειρουργικής, το ρομποτικό σύστημα της Accuray φέρει και κατευθύνει τον Linac προσφέροντας αυτοματοποιημένη τοποθέτηση με έξι βαθμούς ελευθερίας και εξαιρετική ακρίβεια με μηχανικό σφάλμα < 0,12mm. Παρέχει δυνατότητα μεγάλης διαφοροποίησης της απόστασης από τον στόχο και ευελιξία σε σχέση με τους κλασσικούς γραμμικούς επιταχυντές με μορφή Gantry.

Σύστημα σχεδιασμού Πλάνου Θεραπείας και Συστήματα Ελέγχου

CyRIS™ MultiPlan™ σύστημα Υπολογισμού του Πλάνου Θεραπείας.  Τελευταίας τεχνολογίας υπερσύγχρονο σύστημα που συνδυάζει τις τελευταίες εξελίξεις στην τεχνολογία βελτιστοποίησης της δόσης με εργαλεία αυτόματου υπολογισμού ώστε οι ακτινοφυσικοί να σχεδιάζουν θεραπείες με αξεπέραστη ακρίβεια και αποτελεσματικότητα. Το σύστημα συνδυάζει μεθόδους υπολογισμού: forward +inverse planning, isocentric –non isocentric, conformal – non conformal.  Καθώς και αναβαθμισμένο fusion εικόνων από CT, MRI, PET, 3-D Αγγειογραφία,  2-D και 3-D αυτόματη κλασματοποίηση, εργαλεία contour και επιλογές αξιολόγησης με γραφικά 3-D και όλα αυτά με μεγάλη ευκολία βασισμένα σε πλατφόρμα Windows™.  Με αυτή την διαδικασία διαδραστικής βελτιστοποίησης σε πραγματικό χρόνο, οι ακτινοφυσικοί μπορούν να κάνουν ρυθμίσεις κατά την βελτιστοποίηση του πλάνου επιτυγχάνοντας έτσι ταχύτερο σχεδιασμό.  Ενώ η ενσωμάτωση του υπολογισμού με μοντέλο Monte Carlo σε ελάχιστο χρόνο, δίνει στον ακτινοφυσικό την δυνατότητα σχεδιασμού ασφαλέστερης θεραπείας.

Κρεβάτι Θεραπείας
Σύστημα αυτόματης τοποθέτησης του ασθενούς που ευθυγραμμίζει με ακρίβεια τους ασθενείς σε ένα βήμα.

Synchrony™ Respiratory Tracking System
Σύστημα παρακολούθησης της κίνησης από την αναπνοή για θεραπείες στο σώμα.  Γίνεται συγχρονισμός της κίνησης του στόχου και της κίνησης του ρομποτικού βραχίονα ώστε να παραμένει “ο στόχος πάντα στο στόχαστρο”. Ο ασθενής αναπνέει κανονικά.  Μοναδική δυνατότητα που δίνει θεραπείες για πρώτη φορά με τόσο μεγάλη ακρίβεια.

Xsight™ Spine Tracking System
Σύστημα που ελαχιστοποιεί την ανάγκη εμφύτευσης ακτινοσκιερών markers στην σπονδυλική στήλη για θεραπείες κατά μήκος αυτής.  Βασίζεται στην ανατομία των οστών και αυτόματα εντοπίζει και παρακολουθεί τον στόχο κατά την διάρκεια της θεραπείας.  

Τεχνολογικές Εξελίξεις που παρουσιάστηκαν πρόσφατα:

Ø Xsight™ Lung Tracking System

Εντοπίζει και παρακολουθεί στόχους στον πνεύμονα -χωρίς την ανάγκη εμφύτευσης markers- καθιστώντας την θεραπεία απλούστερη και ταχύτερη

Ø RoboCouch™ Patient Positioning System

Ρομποτικό σύστημα τοποθέτησης του ασθενή.  Με 6 βαθμούς ελευθερίας, πλήρως ενσωματωμένο στο CyberKnife, τοποθετεί αλλά και διορθώνει κατά την θεραπεία την θέση του ασθενή, χωρίς να χρειάζεται ο χειριστής να εισέλθει στον θάλαμο θεραπείας.  Κατεβαίνει χαμηλά διευκολύνοντας την πρόσβαση του ασθενή.  Δέχεται φορτίο περίπου 230 κιλών.  Πρόσφατα παρουσιάστηκε και η έκδοση με κάθισμα, ιδιαίτερα χρήσιμη σε ασθενείς με περιορισμένη κινητικότητα.  Ο ασθενής μπορεί να είναι είτε ξαπλωμένος οριζόντια είτε σε θέση με ανασηκωμένα γόνατα. 

Ø IrisTM Variable Aperture Collimator

Μοναδικό σύστημα περιοριστή-collimator υπό μορφή ίριδας-διαφράγματος, που μπορεί να λάβει 12 διαστάσεις και να αλλάζει ακόμη και σε κάθε δέσμη!  Η ποιότητά του είναι σαν αυτή των σταθερών collimators.  Έτσι, η διατήρηση των υγιών ιστών είναι η μέγιστη, ενώ η συνολική δόση μπορεί να μειωθεί ακόμη και σε ποσοστό 60%!  

Ø Το CyberKnife που φέρνει πραγματική επανάσταση στο χώρο της ακτινοχειρουργικής και της ακτινοθεραπείας υψηλής ακρίβειας,

Ø Ο Εξωσωματικός Λιθοτρίπτης 4ης γενιάς Duet

Ø Ο αυτόματος αναλυτής σπέρματος HTM-IVOS και η συσκευή laser

Ø Microdissection Zilos για βιοψία εμβρύου, υποβοηθούμενη εκκόλαψη

Ø Οι εφαρμογές I2.P.L. , το νέο MultiFlex και το Fractional CO2 Laser, στο χώρο της αισθητικής ιατρικής

Ø Ο πολυπαραμετρικός φορητός αναλυτής CardioChek PA για τον γιατρό και CardioChek για χρήση στο σπίτι.

Ø Πολύ φιλικό περιβάλλον εργασίας με εύχρηστα προγράμματα  λήψης και επεξεργασίας εικόνας χάρη στο γραφικό παραθυρικό  περιβάλλον  “ SAM – Scintron Acquisition Module “ με εικονίδια και χρήση mouse

Νέα συστήματα ακτινοθεραπείας

Ø SD-X 37 – SCINTRON

Το σύστημα SD-X 37 – SCINTRON είναι μια οικονομική και πολύ εύχρηστη  γ– Κάμερα για εξετάσεις μικρών οργάνων και κυρίως του θυρεοειδούς.

Χρειάζεται ελάχιστο χώρο και χρόνο εγκατάστασης

Έχει κρύσταλλο διαμέτρου 250mm με 37 υψηλής απόδοσης φωτοπολλαπλασιαστές.

Διαθέτει ειδική προσθήκη για την εξέταση του θυρεοειδούς .

Εχει σύστημα αυτόματου ελέγχου και ρύθμισης ομοιογένειας, ώστε η αριστη ποιότητα εικόνας να παραμένει πάντα σταθερή.

Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας, για ολες τις εξετάσεις, εκτός από τομογραφικες.

IFOV SCINTRON SYSTEM

Planar, γ-Κάμερα με κρύσταλλο μεγάλης διαμέτρου 387mm ενεργού πεδίου και πάχους 3/8 της ίντσας με 37 ή 75 επιλεγμένους φωτοπολλαπλασιαστές υψηλής απόδοσης.

Κάνει όλες τις εξετάσεις, είναι εύχρηστη και είναι ιδανική για μικρά εργαστήρια η και σαν δεύτερη γ-Κάμερα με πάρα πολύ καλές αποδόσεις.

Έχει αυτόματο έλεγχο και ρύθμιση του ντετέκτορα,για άριστη ποιότητα εικόνας γραμμικότητα, διαχωριστικότητα και ευαισθησία.

Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας για όλες τις εξετάσεις

Multispect 2 scintron - system

γ – Kάμερα με 2 κεφαλές των 118 φωτοπολλαπλασιαστών υψηλής απόδοσης, μεγάλου ενεργού πεδίου διαστάσεων 53,3cm X 40cm. Έχει δυνατότητα για πολύ γρήγορη εξέταση οστών / ολόσωμο με σύγχρονη λήψη και απεικόνιση και των 2 πλευρών πρόσθια – οπίσθια. Οι κεφαλές είναι περιστρεφόμενες  παράλληλες για τομογραφικές εξετάσεις καρδιάς/SPECT και οστών.

Διαθέτει το σύστημα αυτόματου ελέγχου και ρύθμισης για ιδανική ομοιογένεια, γραμμικότητα,

διαχωριστικότητα και ευαισθησία. Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας, για όλες τις εξετάσεις.

Bodyscan scintron system

Planar γ-Κάμερα, διαθέτει 2 ορθογώνιες κεφαλές μεγάλου ενεργού πεδίου διαστάσεων

61cm X 40cm.

Πολύ πρακτική για εξετάσεις, όπως, ολόσωμου οστών, καλύπτει, με μια διαδρομή, ακόμη και εύσωμους ασθενείς, με σύγχρονη λήψη και απεικόνιση, πρόσθιας  και οπίσθιας πλευράς.

Για δυναμικές εξετάσεις , πρόσθια ή οπίσθια λήψη νεφρών, και όλες τις άλλες στατικές ή

δυναμικές.

Διαθέτει 66 φωτοπολλαπλασιαστές υψηλής απόδοσης σε κάθε κεφαλή.

Έχει αυτόματο έλεγχο και ρύθμιση ομοιογένειας, ώστε να έχει πάντα άριστης ποιότητας εικόνα

Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας για όλες τις εξετάσεις, στατικές και δυναμικές.

Orbiter scintron system

Τομογραφική γ – Κάμερα, διαδεδομένη και δοκιμασμένη σε πάρα πολλά εργαστήρια πυρηνικής ιατρικής σε όλο τον κόσμο.

Κατάλληλη για όλες τις εξετάσεις PLANAR , SPECT, τομογραφικές, στατικές και δυναμικές.

Διαθέτει κρύσταλλο μεγάλης διαμέτρου 387mm ενεργού πεδίου και πάχους 3/8 της ίντσας με 37 ή 75 φωτοπολλαπλασιαστές υψηλής απόδοσης και ευαισθησίας.

Έχει αυτόματο έλεγχο και ρύθμιση για ιδανική ομοιογένεια, γραμμικότητα, διαχωριστικότητα και σταθερή απόδοση.

Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας, για όλες τις εξετάσεις, planar, τομογραφικές, SPECT, κ.λ.π.

Diacam scintron system

Το σύστημα DIACAM – SCINTRON είναι μια γ – Κάμερα με στιβαρή κατασκευή κατάλληλη για όλες τις εξετάσεις, με άριστη απόδοση σε όλες τις συνθήκες.

Με κρύσταλλο μεγάλου ενεργού  πεδίου, για εύσωμους ασθενείς, διαστάσεων 53cm X 40cm και πάχους 3/8 της ίντσας με 53 επιλεγμένους φωτοπολλαπλασιαστές υψηλής απόδοσης.

Είναι ιδανική κάμερα για γρήγορες εξετάσεις, όπως οστών / ολόσωμο, τομογραφία καρδιάς/SPECT, και οστών, και για όλες τις δυναμικές και στατικές εξετάσεις.Έχει άριστης ποιότητας εικόνα, χάριν στο αυτόματο σύστημα ελέγχου και ρύθμισης τουντετέκτορα που διαθέτει.Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας, για όλες τις εξετάσεις.

ultispect 3 scintron system

γ –Κάμερα με 3 κεφαλές υψηλής απόδοσης, σταθερής γωνίας 120 μοιρών με κρύσταλλο ενεργού πεδίου 30cm X 41cm, με 76 φωτοπολλαπλασιαστές σε κάθε κεφαλή. Είναι ιδανική για εξετάσεις καρδιάς/SPECT με μεγάλη ακρίβεια απεικόνισης και διακριτική ικανότητα καθώς και όλες τις άλλες εξετάσεις στατικές και δυναμικές, planar και tomo.

Eχει σύστημα αυτόματου ελέγχου και ρύθμισης ομοιογένειας, για άριστης ποιότητας εικόνα. 

Συνοδεύεται από τον ισχυρό υπολογιστή SCINTRON με πολύ εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας, για όλες τις εξετάσεις.

Hardware

Ισχυρός επεξεργαστής Power PC της Motorola, DSP - Digital Signal Processor της Texas instruments, Industry standard VME bus, MΙE interface, Magneto Optical Disc Drive 1.3 GB , για αντίγραφα ασφαλείας και αρχειοθέτηση εικόνων / εξετάσεων, Ethernet Network ready - ενσωματωμένη δυνατότητα  δικτύωσης με PC – HIS/RIS – PACS – DICOM, Οθόνη υψηλής ανάλυσης τεχνολογίας TFT 19’’, Εκτυπωτής HP business 2300, Optical mouse.

Software 

Multi Tasking - Multi User - Real Time operating system OS-9000 της microware. Πολύ φιλικό περιβάλλον εργασίας με εύχρηστα προγράμματα λήψης και επεξεργασίας εικόνας χάρη στο γραφικό παραθυρικό   περιβάλλον “ SAM – Scintron Acquisition Module “ με εικονίδια και χρήση mouse. Εύκολη δημιουργία πρόσθετων/νέων πρωτόκολλων εργασίας για όλες τις εξετάσεις.

Προγράμματα Εξετάσεων

ΘΥΡΩΕΙΔΟΥΣ

1. ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ

2. ΝΕΦΡΩΝ

3. ΝΕΦΡΩΝ - DMSA CLEARANCE

4. ΟΣΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΦΑΣΕΩΝ

5. ΛΕΚΑΝΗΣ

6. ΟΣΤΩΝ ΟΛΟΣΩΜΟ

7. ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΟΣΤΩΝ

8. MUGA

9. BULLS EYE

10. SPECT

11. ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

v ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

v ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Χειρουργική

Θεμελιώδεις σημαντικές ανακαλύψεις στην φυσική, συνεχίζουν να παράγουν νέες ιατρικές τεχνολογίες για τον προσδιορισμό και τη θεραπεία μιας σειράς ασθενειών. Σήμερα με τη χρήση της Μικροχειρουργικής ειδικά εκπαιδευμένοι χειρουργοί με τη βοήθεια κατάλληλων μικροσκοπίων και εξαιρετικά λεπτών εργαλείων, ραμμάτων και βελονών κατορθώνουν να επανασυγκολλούν ακρωτηριασμένα μέλη, αναστομώνοντας (επανασυνδέοντας) ένα προς ένα τα κομμένα αγγεία, νεύρα, μύες και τένοντες σε επεμβάσεις που διαρκούν ως και 19 ώρες(!).Επίσης εκτελούν λεπτές επεμβάσεις σε βλάβες του οφθαλμού ή του εγκεφάλου.

Η ρομποτική χειρουργική μέθοδος αποτελεί την πιο πρόσφατη παγκοσμίως, επαναστατική εξέλιξη στον τομέα της λαπαροσκοπικής και ελάχιστα επεμβατικής τραυματικής χειρουργικής. Μεγιστοποιεί τις δυνατότητες των χειρουργών και καθιστά τις χειρουργικές επεμβάσεις λιγότερο επώδυνες, πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές για τους ασθενείς: η διαδικασία της επέμβασης είναι λιγότερο αιματηρή και με ελάχιστο τραύμα, η διάρκεια της αναισθησίας είναι μικρότερη σε σύγκριση με τις συμβατικές μεθόδους, ο μετεγχειρητικός πόνος και η δυσφορία ελαχιστοποιούνται, ενώ οι ημέρες νοσηλείας μειώνονται σημαντικά και η επάνοδος των ασθενών στις καθημερινές τους συνήθειες πολύ σύντομη.

Το μέλλον της επανάστασης στη Μικροχειρουργική έχει ήδη αρχίσει: Da Vinci ονομάζεται το υψηλής τεχνολογίας και αξίας 1,6 εκατομμυρίων ευρώ ρομποτικό μηχάνημα, το οποίο σβήνει στην Ελλάδα τα τριετή γενέθλια κεράκια του. Το ρομπότ-χειρουργός ήρθε στην Ελλάδα για να κάνει τις επεμβάσεις, που εκτελούσαν ήδη οι παραδοσιακοί χειρουργοί, με μεγαλύτερη ακρίβεια και αποτελεσματικότητα.

Το ρομπότ είναι ένα σύστημα το οποίο αποτελείται από δύο τμήματα:

τη χειρουργική κονσόλα όπου κάθεται ο χειρουργός γυναικολόγος και

το σύστημα των 4 βραχιόνων στους οποίους τοποθετούμε την κάμερα και 3 εργαλεία και το προσαρμόζουμε στην ασθενή μέσω 3-4 πολύ μικρών οπών στο δέρμα.

Η χειρουργική κονσόλα συνδέεται με το σύστημα των βραχιόνων με καλώδιο, μέσω του οποίου μεταφέρονται οι κινήσεις του χειρουργού από την κονσόλα προς τους βραχίονες του ρομπότ και στη συνέχεια στις άκρες των εργαλείων, με αποτέλεσμα ό,τι ακριβώς κίνηση κάνει ο χειρουργός-γυναικολόγος από την κονσόλα, να μεταφέρεται τελικά στα εργαλεία με τα οποία χειρουργείται η ασθενής.

Εκτός από το σημαντικό όφελος για τους ασθενείς, η λειτουργία του Ρομποτικού Συστήματος στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Λαϊκό» θα δώσει τη δυνατότητα στους Έλληνες ειδικευόμενους χειρουργούς και φοιτητές να εκπαιδευτούν στη νέα μέθοδο, χωρίς να πρέπει να φύγουν στο εξωτερικό. Παράλληλα, προγραμματίζεται και η συμμετοχή του νοσοκομείου και της Ιατρικής Σχολής Αθηνών σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα ρομποτικής χειρουργικής σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και κλινικές του εξωτερικού.

Οι Έλληνες υποδέχθηκαν το νέο επίτευγμα της ιατρικής τεχνολογίας, όπως κάνουν με καθετί καινούριο: με περίσσιο μεσογειακό ταμπεραμέντο, δηλαδή με δυσπιστία από τη μια πλευρά αλλά και μ’ έντονο ενθουσιασμό από την άλλη. Πού βρίσκεται άραγε η αλήθεια για τη χρήση αυτής της θαυμαστής τεχνολογίας; Μα φυσικά μέσα στην αίθουσα του χειρουργείου. Θέλοντας να βρούμε τον ‘ορό’ της επιστημονικής αυτής αλήθειας χωθήκαμε στα άδυτα του χειρουργείου για να ανακαλύψουμε αν τα θαύματα της ιατρικής γίνονται όντως πραγματικότητα με τον da Vinci εν πλήρη δράση...

Προσωπική Εμπειρία

Έπειτα από αίτημά μου εισχώρησα με ανυπομονησία και περιέργεια ένα πρωινό του Δεκεμβρη στον παγωμένο όροφο των χειρουργείων της μεγάλης και απρόσωπης κλινικής των βορείων προαστίων. Και όλοι φαίνεται να είναι σε θέση μάχης. Ο χειρουργός-ουρολόγος κ. Βασίλης Πουλάκης με υποδέχεται. Μπροστά από την είσοδο της αίθουσας του χειρουργείου με καλημερίζει θερμά η χειρουργική ομάδα του κ. Πουλάκη: ο βοηθός χειρουργού, η εργαλειοδότρια, ο νοσοκόμος κίνησης και φυσικά ο αναισθησιολόγος. Από τις πρώτες κουβέντες μας φαίνεται η αυτοπεποίθηση και η αγάπη όλου του επιτελείου γι’ αυτό που κάνουν. Και είναι αναμενόμενο αφού καθημερινά εκτελούν τις πολυπλοκότερες ρομποτικές ουρολογικές επεμβάσεις έχοντας ίσως τη μεγαλύτερη εμπειρία στην Ελλάδα.

Την παράσταση κλέβει ο ‘καλλιτέχνης-χειρουργός’ του 21ου αιώνα, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι! «Όταν μεταφέρω τον ασθενή στην αίθουσα χειρουργείου του συστήνω πρώτα απ’ όλα τον χειρουργό-ουρολόγο κύριο Ντα Βίντσι» αναφέρει με περηφάνια ο νοσοκόμος κίνησης. Ο "Λεονάρντο" στέκεται επιβλητικός στη γωνιά του ντυμένος με την πλαστική χειρουργική του ενδυμασία και καλυμμένος με αποστειρωμένα σεντόνια.

Έχει 2 μέτρα ύψος περίπου, τέσσερα μακριά σιδερένια χέρια και θυμίζει φιγούρα βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Στο κέντρο της αίθουσας του χειρουργείου είναι ξαπλωμένος ο εξηντάχρονος ασθενής με τον καρκίνο στον προστάτη που προσβλέπει στην ίασή του από τα μαγικά χέρια του ρομπότ.

Ο μαέστρος του ανώδυνου ύπνου έχει τον πρώτο λόγο. Ο ασθενής βυθίζεται σιγά-σιγά, ενώ παράλληλα η αίθουσα ξυπνάει από τον πρωινό λήθαργό της και η κίνηση ζωηρεύει. Όλα αποκτούν τον ρυθμό τους αθόρυβα. Ο Λεονάρντο ξυπνάει επίσης και πλησιάζει. Οι ρομποτικοί του βραχίονες εισάγονται απαλά στην κοιλιά του ασθενή μέσα από τις μικροσκοπικές τομές που σχεδόν αναίμακτα προετοίμασε η χειρουργική ομάδα. Στο ένα του χέρι κρατά την κάμερα με τα δύο μάτια, τα άλλα τρία είναι για να χειρουργεί. Αλήθεια ποιος χειρουργός χειρουργεί με τρία χέρια και βλέπει με δύο μάτια που μεγεθύνουν έως και 15 φορές; Μα φυσικά μόνο ένας που μπορεί να κάνει τη Χειρουργική Υψηλής Τεχνολογίας Τέχνη: ο ρομποτένιος Ντα Βίντσι!

Το μηχάνημα κεντράρεται και σταθεροποιείται ανάμεσα στα πόδια του ασθενή. Ο κ. Πουλάκης βγάζει τα χειρουργικά σαμπό του, κάθεται άνετα στο σκαμπό και παίρνει τη θέση του στη χειρουργική κονσόλα, ένα μηχάνημα που μοιάζει με τους προσομοιωτές αυτοκινήτων ταχύτητας ή αερομαχιών στα εργαστήρια της Φερράρι ή της NASA αντίστοιχα.

Τώρα διαπιστώνουμε αυτό που μας εξηγούσαν οι γιατροί πρωτύτερα: ‘Για προσέξτε! Δεν χειρουργεί το ρομπότ αλλά ο χειρουργός, ο κ. Πουλάκης, και το ρομπότ υπακούει απόλυτα στις εντολές του εκτελώντας με ακρίβεια τους χειρισμούς του. Είναι μέγας μύθος ότι οι ρομποτικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται από το ρομπότ. Αν και το σύστημα da Vinci, ένα από τα τελειότερα επιτεύγματα της ιατρικής τεχνολογίας, δεν δουλεύει από μόνη της. Δεν είναι ακριβώς ένα ρομπότ με την κυριολεκτική σημασία του όρου, αλλά περισσότερο ένα εργαλείο τηλεχειρισμού, το οποίο κατευθύνεται από τον εξειδικευμένο χειρουργό, προσφέροντάς του πολλαπλάσιες τεχνικές δυνατότητες κατά τη διάρκεια μίας πολύπλοκης επέμβασης, που ακόμα και στην ανοικτή χειρουργική ο χειρουργός πολύ δύσκολα επιτυγχάνει.

Το ρομπότ με τους τέσσερις βραχίονές του σαν τα χέρια της Ινδής θεάς Κάλι έχει πλέον εισχωρήσει στον εσωτερικό κόσμο του ασθενή. Ο βοηθός χειρουργού βρίσκεται δίπλα στο ρομπότ και στον ασθενή δίνοντας ένα τόνο ανθρώπινης πινελιάς και παρέμβασης. Ο ρόλος του δεύτερου γιατρού είναι καθοριστικός. Αλλάζει τα εργαλεία που είναι προσαρμοσμένα στους ρομποτικούς βραχίονες, για παράδειγμα όταν ο πρώτος χειρουργός, που είναι ο κ. Πουλάκης θέλει να κόψει, ο βοηθός του τροφοδοτεί τον Λεονάρντο με τον ψαλιδοβραχίονά του, για να ράψει τον στολίζει με το ρομποτικό βελονοκάτοχό του. Οι αλλαγές των εξαρτημάτων είναι αστραπιαίες και σταθερές όπως το επιβάλει η ροή της επέμβασης.

Ο κ. Πουλάκης έχει τα χέρια του σε δύο joysticks – τηλεχειριστήρια - και τα γυμνά του πόδια στα πεντάλ. Θα μπορούσαν να είναι και τα τηλεχειριστήρια ενός σύγχρονου μαχητικού αεροσκάφους F-16, τα οποία τον πλοηγούν με ακρίβεια μέσα στο σώμα του ασθενούς. Εδώ οι ελιγμοί και οι προωθητικές κινήσεις του μαχητικού αεροσκάφους μεταφράζονται σε κινήσεις ακριβείας των εύκαμπτων ρομποτικών καρπών που περνούν δίπλα από ή αγγίζουν προσεκτικά αγγεία και νεύρα, αποφεύγοντας αιμορραγίες και τραυματισμούς, με την ίδια και ακόμη μεγαλύτερη ευλυγισία και ευελιξία απ’ ότι ο ανθρώπινος καρπός.

‘Οι κινήσεις των τζόιστικς είναι κινήσεις ακριβείας με πιστή αναπαραγωγή των κινήσεων του χεριού του χειρουργού.’ μας εξηγεί ο κ. Πουλάκης. Και συνεχίζει: ‘Μία κίνηση 10 εκατοστών του χεριού μου μετατρέπεται σε κίνηση δύο εκατοστών του ρομποτικού βραχίονα. Αυτή η προσοχή στη μικρολεπτομέρεια κάνει τη ρομποτική χειρουργική μικροχειρουργική τέχνη. Και επιπλέον: υπάρχει από το ρομποτικό μηχάνημα σύστημα απόσβεσης του ανθρώπινου τρέμουλου και μίας απότομης ή αδέξιας μη-ρυθμικής κίνησης που μπορεί να οφείλεται για παράδειγμα σε ανθρώπινη απότομη και λανθασμένη κίνηση. "Ο Λεονάρντο" είναι λοιπόν ένας έξυπνος μικροχειρουργός με σταθερότατο και αγέραστο χέρι χωρίς καθόλου Πάρκινσον! Τα πόδια του χειρουργού είναι στα πεντάλ της κονσόλας.

Θα μπορούσαν βέβαια να ήταν και τα πεντάλ μίας πανάκριβης Φερράρι, αλλά αυτά είναι περισσότερα, 5 δηλαδή. Στο σχόλιό μου αυτό απαντά η γερμανική και ψυχρή λογική του κ. Πουλάκη: ‘Ένα ρομποτικό μηχάνημα που κοστίζει πολλαπλάσια ενός τέτοιου πολυτελούς αυτοκινήτου δικαιούται να έχει παραπάνω ποδοδιακόπτες!’ Το ένα πεντάλ εστιάζει την κάμερα, το δεύτερο λειτουργεί σαν συμπλέκτης ανάμεσα στις θέσεις των βραχιόνων του ρομπότ, το τρίτο χειρίζεται τις κινήσεις της κάμερας και τα δύο τελευταία είναι για τις διαθερμίες αιμόστασης των ρομποτικών εργαλείων.

Όλα αυτά μου φαίνονται αρκετά πολύπλοκα. Υπάρχει "σχολή οδηγών" για ρομποτικούς χειρουργούς; «Όντως είναι πολύπλοκα και δύσκολα στο χειρισμό τους» μας αναλύει ο οικοδεσπότης μας. «Απαιτείται η εμπειρία και η γνώση του ανοιχτού χειρουργείου καθώς και η μαθητεία κοντά στις πρωτοπόρες κλινικές και δίπλα στους καλύτερους ρομποτικούς χειρουργούς του κόσμου. Φυσικά η εμπειρία της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι αναντικατάστατη και η εξάσκηση σε ειδικά κέντρα εκπαίδευσης είναι μοναδική.»

Με υπερηφάνεια και αυτοπεποίθηση μας διηγείται ο κ. Πουλάκης ότι η πρώτη ρομποτική ριζική προστατεκτομή στον κόσμο έγινε στην Ουρολογική κλινική του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης το 2000 και είχε την ευκαιρία και τύχη να παραστεί σαν βοηθός στην ομάδα των ουρολόγων που πρωτοξεκίνησαν και τελειοποίησαν τις πρώτες ρομποτικές επεμβάσεις παγκοσμίως. «Έχω δει και έχω συμμετάσχει στις πρώτες ρομποτικές ριζικές προστατεκτομές, όταν ακόμα στην Ελλάδα και σ’ όλον τον κόσμο μιλούσαν γι’ αυτές τις επεμβάσεις σαν να ήταν από άλλον πλανήτη!».

Και μας εξηγεί και τη λαπαροσκοπική του εμπειρία: «Στη Γερμανία το κόστος αγοράς και συντήρησης του ρομποτικού μηχανήματος είναι απαγορευτικό για ένα σύστημα υγείας που είναι κατά βάση δημόσιο και προσανατολισμένο περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο στο κόστος. Γι’ αυτό παράλληλα με τη ρομποτική τεχνολογία αναπτύξαμε στην κλινική όπου και ήμουν πρώτος επιμελητής τη λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή σαν εναλλακτική λύση στην ρομποτική επέμβαση».

Ο κ. Πουλάκης είναι εκπαιδευμένος όχι μόνο στην ανοιχτή αλλά και στη ρομποτική και λαπαροσκοπική ουρολογία, έχοντας πραγματοποιήσει εκατοντάδες τέτοιων επεμβάσεων ήδη προτού έρθει στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 2006, όπου και εκτέλεσε την πρώτη ρομποτική προστατεκτομή στη χώρα μας. Με νοσταλγία θυμάται όταν ήταν ακόμη στη Φρανκφούρτη που ερχόντουσαν στην Πανεπιστημιακή κλινική όλα τα σημερινά "μεγάλα ονόματα" των σύγχρονων ρομποτικών ουρολόγων για να δουν τις πρώτες ρομποτικές επεμβάσεις καθώς και όταν εκείνος ανέλαβε υπεύθυνος του λαπαροσκοπικού τμήματος τους Έλληνες Ουρολόγους που πέρασαν από το φιλόξενο χειρουργείο της Κλινικής του. Και μην ξεχνάμε το κυριότερο για τον κ. Πουλάκη: Το θέμα της Υφηγεσίας του στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης που του έδωσε και τον τίτλο του Καθηγητή αφορά την προσωπική του εμπειρία από την εφαρμογή και τα αποτελέσματα της λαπαροσκοπικής ριζικής προστατεκτομής.

Για να μου δείξει ο χειρουργός ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική με κάλεσε να δω μέσα από τη διόπτρα, τη διπλή οθόνη, μία για το αριστερό και μία για το δεξί μάτι, που έχει η χειρουργική κονσόλα. Έμεινα έκπληκ σκύβοντας το κεφάλι μου, ακουμπώντας το μέτωπό μου στην ειδική υποδοχή και τελικά βάζοντας τα μάτια μου στη διόπτρα. Μία τρισδιάστατη μεγεθυμένη εικόνα απλώνεται μπροστά μου σαν να έχω βυθιστεί με το υποβρύχιο, τον Ναυτίλο του Κάπτεν ‘Λεονάρντο Ντα Βίντσι’ μερικές δεκάδες εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του δέρματος! ‘Με τη λαπαροσκοπική τεχνική βλέπουμε δισδιάστατα, σαν να βλέπουμε με το ένα μάτι, σαν Κύκλωπες.’ ψιθυρίζει στο αυτί μου ο χειρουργός.

Και συνεχίζει, ενώ παρακολουθώ με δέος το υποβρύχιο θέαμα: ‘Με την ρομποτική χειρουργική αντίθετα έχουμε τρισδιάστατη αντίληψη του χώρου, σαν να έχουμε κάνει κατάδυση μέσα σ’ ένα τεράστιο χειρουργικό πεδίο μέσα στο βάθος του σώματος του αρρώστου. Και μέσα σ’ αυτό τον τρισδιάστατα μεγεθυμένο χώρο που κολυμπά ο χειρουργός μπορεί και χειρίζεται τα ρομποτικά χεράκια σαν να είναι επέκταση των δικών του χεριών.

Η ελευθερία κίνησης των ρομποτικών χεριών και βραχιόνων με την άνετη και ξεκούραστη πλοήγηση στο τρισδιάστατο περιβάλλον των αληθινών αισθήσεων είναι προτερήματα που μόνο η ρομποτική και όχι η λαπαροσκοπική τεχνική προσφέρει. "Και είναι μόνο αυτό; Σκεφτείτε ότι κατά τη λαπαροσκοπική επέμβαση πρέπει επί δύο περίπου ώρες να στέκομαι δίπλα στον ασθενή και να χειρουργώ πολλές φορές έχοντας μία κουραστική και σφιγμένη στάση σώματος. Αντίθετα, με τη ρομποτική χειρουργική η εργονομική και ξεκούραστη θέση εργασίας του χειρουργού έχει πιθανόν και έμμεση θετική επίδραση στην έκβαση ενός δύσκολου και μεγάλου χειρουργείου!" προσθέτει με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο κ. Πουλάκης.

Στην επόμενη ερώτησή μου κατά πόσο το da Vinci άλλαξε την πορεία της κλασικής χειρουργικής τέχνης η απάντηση του κ. Πουλάκη είναι άμεση: "Σκεφτείτε ότι χάρις στη ρομποτική τεχνολογία αλλάζει και βελτιώνεται και η χειρουργική μας αντίληψη γενικά. Όταν χειρουργούμε ανοιχτά καλά-καλά ούτε το ένα μας χέρι δεν χωρά στη στενή περιοχή που φιλοξενεί τον προστάτη, ενώ λόγω του μεγάλου βάθους του πεδίου και της συνήθους αιμορραγίας που υπάρχει η ορατότητα είναι περιορισμένη και μόνο η αφή μας απομένει. Το ρομπότ αγγίζει σημεία που κανένα ανθρώπινο χέρι δεν θα μπορούσε, κόβει με ακρίβεια χιλιοστού, ράβει σαν μηχανή Singer, ανακαλύπτει και βλέπει ανατομικά στοιχεία που κανένα ανθρώπινο μάτι δεν τα έχει δει ακόμα."

Η αίγλη του ανοιχτού χειρουργείου απομυθοποιείται! Αυτό που υποστηρίζεται από ορισμένους ότι με το ανοιχτό χειρουργείο βλέπουν καλύτερα αν κάτι έχει ξεφύγει και μπορούν να "καθαρίσουν" τον ασθενή ασφαλέστερα από τον καρκίνο γκρεμίζεται μπροστά σ’ αυτό που βλέπουν τα μάτια μου. Πραγματικά δεν το πιστεύω! Ο προστάτης που φυσιολογικά έχει το μέγεθος ενός κάστανου φαίνεται τεράστιος σαν καρπούζι. Τα αγγεία και τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για τη στύση που φυσιολογικά είναι σαν λεπτές τρίχες διακρίνονται σαν κορδόνια παπουτσιών. Οι λεμφαδένες ξεχωρίζουν σαν ώριμα τσαμπιά σταφυλιών.

Αλλά τα μάτια μας δεν χορταίνουν να κοιτάζουν αυτή την άγνωστη φύση, που αν θέλουμε μπορούμε να πλησιάσουμε κοντύτερα, να ζουμάρουμε σε ένα από τα τόσα άγνωστα πλάσματά της, να πλησιάσουμε πιο κοντά στο σημείο της επέμβασης απ’ ότι επιτρέπει η ανθρώπινη όραση, και έτσι να εργαστούμε σε μικρότερη κλίμακα απ’ ότι επιτρέπει η συμβατική Χειρουργική. Και το συμπέρασμα του κ. Πουλάκη φαίνεται αληθοφανές: ‘Όταν όλη αυτή η ζουμαρισμένη εικόνα είναι και τρισδιάστατη και καθαρή χωρίς την παρεμβολή σταγόνας αίματος τότε ποιος βλέπει καλύτερα και κατά συνέπεια ποιος μπορεί να καθαρίσει τον ασθενή από τον καρκίνο ασφαλέστερα, εγώ που κάνω την επέμβαση ρομποτικά ή ο ανοιχτός χειρουργός που βασίζεται μόνο στις περιορισμένες ανθρώπινες αισθήσεις του;’

Όση ώρα παρατηρώ την επέμβαση όπως εξελίσσεται μου έρχονται στο νου τα λόγια που είχε πει κάποτε ο μεγάλος καλλιτέχνης Leonardo da Vinci ‘Ο ζωγράφος παλεύει και ανταγωνίζεται με τη φύση’. Τόσα χρόνια μετά, η επιστήμη πάλεψε και κατάφερε να ανταγωνιστεί την τελειότητα της ζωγραφικής. Ο χειρουργός μαζί με τον καλλιτέχνη-ρομπότ ζωγραφίζουν τη ζωή, δίνουν ξανά ζωή... Ο συντονισμός ανάμεσα στα έμψυχα πλάσματα και το ρομπότ, η αρμονία των κινήσεων των σιδερένιων ρομποτικών βραχιόνων και χεριών που πιάνουν, καυτηριάζουν και κόβουν θυμίζουν τις πινελιές που δίνουν χρώμα και νόημα στο μουντό καμβά της αρρωστημένης καθημερινότητας.

Ο Λεονάρντο ακολουθεί πιστά τις ψηφιακές εντολές που του διαβιβάζονται από τους μοχλούς της κονσόλας που χειρίζεται ο κ. Πουλάκης και τις μετατρέπει με θαυμαστή ακρίβεια σε κινήσεις ζωής μέσα στο σώμα του ασθενή. Ένα ρομπότ ζωγραφίζει τη ζωή. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο Λεονάρντο είναι απλώς ένα ρομπότ. Κάνει πράγματα που άλλα έμψυχα όντα δεν θα μπορούσαν ούτε καν να φανταστούν: βλέπει τον προστάτη σαν τον Όλυμπο μεγάλο, τα αγγεία και τα νεύρα για τη στύση φαίνονται σαν τον Πηνειό που κυλά δίπλα και σε επαφή με το βουνό, τα ευλύγιστα χέρια του θυμίζουν τον Τιραμόλα, καθώς περιστρέφονται έως και 360 μοίρες και φτάνουν σε σημεία εντελώς απρόσιτα για την ανθρώπινη αφή και προπαντός η αρμονία των κινήσεών του μοιάζει σαν εκείνες από μπαλέτο κλασικής μουσικής.

Καθώς προχωράει η επέμβαση έχω την εντύπωση ότι είμαστε στην κορύφωση της εξέλιξης. Η χειρουργική ομάδα και οι επισκέπτες ουρολόγοι που ήρθαν να δουν και να εκπαιδευτούν ζωντανά στη ρομποτική τεχνική έχουν προσηλωθεί στις μεγάλες οθόνες που υπάρχουν γι' αυτόν τον σκοπό για τους "σπιούνους" των χειρουργείων. ‘Στη δεξιά πλευρά του προστάτη δεν έχει καθόλου καρκίνο. Προσοχή πρέπει να διατηρήσουμε πλήρως το στυτικό νεύρο!’ λέει με αποφασιστικότητα ο κ. Πουλάκης στον βοηθό του. "Δεν θέλω κανένα κάψιμο, καμία απότομη κίνηση. Το πέπλο της Αφροδίτης πρέπει να είναι πλήρες!" Αλήθεια τι είναι το πέπλο της Αφροδίτης; "Είναι η εικόνα που δίνει το διατηρημένο στυτικό νεύρο. Μόνο με τη ρομποτική τεχνολογία μπορούμε τόσο καλά να το διατηρήσουμε έτσι ώστε να φαίνεται σαν την σάρπα της θεάς του έρωτα!"

Τα πλεονεκτήματα του ρομπότ αποκτούν τώρα το νόημά τους "μεγεθυμένη εικόνα", "ακρίβεια χιλιοστού", "αναίμακτη επέμβαση", "αρμονία κίνησης", "έλλειψη τρόμου"... Μία άγαρμπη κίνηση, λίγα χιλιοστά λάθος χειρισμός και αυτός ο άνδρας δεν θα έχει καθόλου στύση από δω και μπρος. Και η ίδια ιστορία συνεχίζεται με τη διατήρηση της εγκράτειας των ούρων και την εκτέλεση της αναστόμωσης, του ραψίματος δηλαδή ανάμεσα στην ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Η ταχύτητα ροής του χειρουργείου πέφτει, τα βήματα που κάνει το ρομπότ μετρημένα χιλιοστό με το χιλιοστό, η προσοχή φτάνει στο ζενίθ γιατί πλησιάζουμε στους αντικειμενικούς στόχους του χειρουργείου, πλήρης ίαση και ποιότητα ζωής, διατήρηση δηλαδή της εγκράτειας των ούρων και της στύσης. Και στη ζωή όπως και στο χειρουργικό δράμα, μετά την κορύφωση έρχεται η λύτρωση. Επιτέλους τα στυτικά νεύρα διατηρήθηκαν, ο προστάτης απελευθερώθηκε από τις συμφύσεις του με τους γύρω ιστούς, ο σφιγκτήρας έμεινε ανέπαφος και η αναστόμωση, το ράψιμο ανάμεσα στην κύστη και την ουρήθρα είναι στεγανό. Και η παράσταση τελειώνει με την αποχώρηση του βασικού πρωταγωνιστή: ο προστάτης μπαίνει σ' ένα ειδικό σάκο και εξέρχεται διευρύνοντας μία από τις προηγούμενες οπές που ανοίξαμε. Έχουν ήδη περάσει δύο ώρες από την έναρξη του χειρουργείου και το ρομπότ τραβά τα χέρια του από το σώμα του αρρώστου. "

Ο ασθενής ξυπνά σιγά-σιγά και μεταφέρεται στον χώρο της ανάνηψης μέχρι να συνέλθει τελείως. Ο χειρουργός ακουμπά με ευγνωμοσύνη το χέρι του στην πλάτη του Λεονάρντο. Εξετάζοντας μετά προσεκτικά τον προστάτη που αφαιρέθηκε ευχαριστεί την ομάδα του λέγοντας: "Συγχαρητήρια σε όλους. Κάναμε άριστη δουλειά. Ο προστάτης βγήκε ακέραιος, η κάψα είναι ανέπαφη και τα νεύρα διατηρήθηκαν. Ο ασθενής μας θα ζήσει και πολλά και καλά χρόνια με ποιότητα ζωής"...

Κάποτε οι φράσεις "χειρουργική επέμβαση" και "καρκίνος του προστάτη" ήταν ικανές να ανατρέψουν μια ολόκληρη ζωή. Είχαν τη δύναμη, να προκαλέσουν φόβο, θλίψη, πανικό και μια αβεβαιότητα, που μετέτρεπε τη ζωή, σε ένα αγωνιώδες παιχνίδι με αμφίβολη έκβαση. "Κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά", έγραψε κάποτε ο Οδυσσέας Ελύτης. Και το άλμα έγινε. Η επιστήμη απέκτησε ένα πιστό βοηθό, που δείχνει μια εξαιρετική προσήλωση στη λεπτομέρεια και το τέλειο αποτέλεσμα. Τα άλματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, κατάφεραν πολλές φορές να αποδειχθούν πιο γρήγορα από τη φθορά.

Σε ένα συνεχή, όμως, αγώνα κανένα άλμα δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανό, για να αναδείξει τους τελικούς νικητές και χαμένους. "Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή", έλεγε ο Ιπποκράτης, θέλοντας να τονίσει το αέναο αυτού του αγώνα. Το 1995 η ιπποκρατική τέχνη, θα συναντήσει την τέχνη του ρομπότ και μάλιστα διά χειρός…da Vinci. Η μουντή εικόνα, μοιάζει ήδη πιο ευχάριστη και αισιόδοξη. Το άλμα κατάφερε για μια ακόμη φορά να ξεπεράσει τη φθορά και ο βραχύς βίος επωφελήθηκε από τον μακρύ αγώνα της τέχνης. Το χαμόγελο σε αυτή την περίπτωση, δεν επιδέχεται πολλές ερμηνείες και ως εκ τούτου παύει να θεωρείται μυστηριώδες. Είναι σίγουρα χαμόγελο ικανοποίησης και αισιοδοξίας.

Βασικές ερωτήσεις κατανόησης και συμπεράσματα

Και εδώ τίθενται ορισμένες ερωτήσεις καθώς και κάποια συμπεράσματα για την εξέλιξη της μικροχειρουργικής – λαπαροσκοπικής η οποία σαφώς και στηρίζεται στην ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας.

Ø Θα μπορούσε ο "καλός" χειρουργός - γυναικολόγος σας με τον "συνεργάτη" ρομπότ του, να σας εξασφαλίσει το ίδιο αξιόπιστο αποτέλεσμα, υψηλότερης ακρίβειας, άνευ πόνου και τομών, αντίθετα από αυτό που έως τώρα βιώνατε στα γυναικολογικά σας προβλήματα;

Η ρομποτική χειρουργική είναι η πιο σύγχρονη και αξιόπιστη τεχνολογία που εφαρμόζεται, από το 2006, και στην Ελλάδα. Ειδικότερα, στη γυναικολογία μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις όπως αφαίρεση ινομυωμάτων, ολική υστερεκτομή, ενδομητρίωση, κύστεις ωοθηκών αλλά και ο καρκίνος της μήτρας, μπορούν πλέον να γίνονται με τη χρήση του ρομπότ.

Ø Ποια γυναικολογικά χειρουργεία μπορούν να γίνουν με το ρομπότ Da Vinci;

Ρομποτικά μπορούν να γίνουν:

v Κύστεις ωοθήκης

v Υδροσάλπιγγα

v Εξωμήτριος κύηση

v Ινομυώματα

v Ενδομητρίωση

v Αφαίρεση μήτρας - Ολική ή μερική υστερεκτομή

v Λύση συμφύσεων μεταξύ μήτρας-σαλπίγγων-ωοθηκών-εντέρου

v Ουρογυναικολογικά χειρουργεία

v Κακοήθεις όγκοι της μήτρας και του τραχήλου

Ø Ποια είναι τα πλεονεκτήματα ενός ρομποτικού χειρουργείου για την ασθενή;

· Προκαλεί ελάχιστη παρέμβαση στο σώμα χάρη στις πολύ μικρές τομές στη κοιλιά παρέχοντας άριστο αισθητικό αποτέλεσμα

· Ελάττωση μετεγχειρητικού πόνου

· Ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών που σχετίζονται με το τραύμα (διαπύηση, διάσπαση, κήλη, χρόνιο άλγος)

· Σημαντική μείωση των μετεγχειρητικών συμφύσεων

Έτσι η ασθενής αναρρώνει ταχύτερα. Η έξοδος από το νοσοκομείο γίνεται σε 24 ώρες ακόμα και στα μεγάλα χειρουργεία, με δυνατότητα ταχείας επανόδου στην καθημερινότητα μέσα σε 3-4μόλις μέρες.

Ø Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της χρήσης ρομπότ για τον χειρουργό -γυναικολόγο;

Σε αντίθεση με τη δισδιάστατη οπτική εικόνα που υπάρχει στη λαπαροσκόπηση, στη ρομποτική χειρουργική παρέχεται τρισδιάστατη έγχρωμη οπτική εικόνα, η οποία δίδει την αίσθηση ότι τα μάτια και τα χέρια του χειρουργού βρίσκονται μέσα στο σώμα της γυναίκας. Τα εργαλεία έχουν αρθρώσεις όπως ακριβώς και το ανθρώπινο χέρι, με αποτέλεσμα να παρέχεται απόλυτη ευελιξία και ακρίβεια των κινήσεων του χειρουργού σε επίπεδο χιλιοστού.

Ø Ποια ιδιαίτερα πλεονεκτήματα παρέχονται με τη ρομποτική χειρουργική κατά την αφαίρεση ινομυωμάτων της μήτρας;

Η πιο σύγχρονη και ασφαλής μέθοδος για την αφαίρεση των ινομυωμάτων της μήτρας από 3-4 μικρές οπές, είναι η ρομποτική χειρουργική, η οποία

· Αυξάνει την ικανότητα του χειρουργού να αφαιρέσει με ιδιαίτερα λεπτές κινήσεις ένα ινομύωμα, αφού παρέχεται καλύτερη απεικόνιση του χειρουργικού πλάνου, με αποτέλεσμα την απόλυτη ακρίβεια.

· Η συρραφή της μήτρας γίνεται σε 3 επίπεδα με μεγάλη ακρίβεια, ιδιότητα εξαιρετικά σημαντική κυρίως στα ινομυώματα που ακουμπούν στο ενδομήτριο, διότι κατά την αφαίρεση και τη συρραφή τους δεν καταστρέφεται η ενδομητρική κοιλότητα και έτσι δεν υπάρχουν προβλήματα γονιμότητας μετά το χειρουργείο.

Η απόλυτη αυτή ρομποτική ακρίβεια παρέχει τη δυνατότητα να αποφεύγονται μεγάλα χειρουργεία που ακρωτηριάζουν τη γυναίκα οργανικά, ή σεξουαλικά (πράγμα αναπόφευκτο με τις προηγούμενες χειρουργικές τεχνικές).

Tελικά ποιος χειρουργεί;

Χειρουργεί πάντα ο γυναικολόγος και οι κινήσεις του γίνονται πιο ακριβείς και πιο λεπτές με τη βοήθεια του ρομποτικού συστήματος. Το ρομποτικό σύστημα δεν λειτουργεί σαν αυτόματος πιλότος, είναι απλά ένα εργαλείο στα χέρια του χειρουργού-γυναικολόγου και χρησιμοποιείται για ένα άριστο χειρουργικό αποτέλεσμα. Η υψηλή τεχνολογία είναι στη διάθεσή μας και όχι μόνο δεν μπορεί να αντικατασταθεί, αλλά αποτελεί το άμεσο μέλλον σε όλες τις γυναικολογικές χειρουργικές επεμβάσεις, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε σε κάθε γυναίκα ένα ασφαλές χειρουργείο.

Ακτινοχειρουργική

Ακόμη η ακτινοχειρουργική έχει δώσει τη δυνατότητα να ακτινοβολούνται με ακρίβεια χιλιοστών υπολείμματα του όγκου εγκεφάλου σε σημεία, που δεν μπορεί να έχει πρόσβαση το χειρουργικό νυστέρι.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο Δρ. Βάρσος, καταγράφεται διαχρονική αύξηση των περιστατικών κακοηθών όγκων εγκεφάλου, η οποία ωστόσο δεν μπορεί να συνδεθεί με κάποιο συγκεκριμένο αίτιο, όπως η χρήση των κινητών τηλεφώνων, καθώς κάτι σχετικό δεν έχει αποδειχθεί.

Εκτός από τη νευροενδοσκοπία, στο ζήτημα των όγκων του εγκεφάλου η απεικόνισή τους, μέσω των σύγχρονων μεθόδων, έχει βελτιωθεί σε τέτοιο βαθμό, που ουσιαστικά είναι εφικτή η ακριβής διάγνωση πριν καν προχωρήσει η ιστολογική εξέταση-βιοψία. Έτσι ο χειρουργός κατευθύνεται με ακρίβεια για να προβαίνει σε πλήρη εξαίρεση των βλαβών.

Οι σύγχρονες απεικονιστικές μέθοδοι περιλαμβάνουν τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία και την νευροπλοήγηση. Ειδικά η τελευταία δίνει τη δυνατότητα σε πραγματικό χρόνο να υλοποιείται μία πλήρως κατευθυνόμενη νευροχειρουργική επέμβαση και εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία στα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας.

Παράλληλα, στο πεδίο της εγχειρητικής αντιμετώπισης των όγκων του εγκεφάλου, η μοριακή βιολογία και η νανοτεχνολογία έχουν συνδράμει ώστε αυτά τα περιστατικά να αντιμετωπίζονται πολύπλευρα.

Σύμφωνα με τον Δρ. Βάρσο, πλέον στη διάρκεια των χειρουργικών επεμβάσεων όγκων εγκεφάλου μπορούν να τοποθετούνται χημειοθεραπευτικοί παράγοντες μέσα στον όγκο.

Ποιοι μπορούν να υποβληθούν στην επέμβαση;

Θεωρητικά το κάθε άτομο που έχει μια διαθλαστική ανωμαλία μπορεί να υποβληθεί σε επέμβαση διόρθωσης (αυτό αναλογεί σε ποσοστό 35-40% του πληθυσμού, δηλ. 3,5 με 4 εκατ. έλληνες έχουν μια διαθλαστική ανωμαλία) εφόσον συμβουλευθεί τον οφθαλμίατρο και υπάρχουν οι ενδείξεις. Θα λέγαμε ακόμη ότι μπορεί να υποβληθούν:

· Όσοι για οποιοδήποτε λόγο δεν θέλουν ή δεν μπορούν να φορούν γυαλιά (αεροπόροι, αθλητές, πυροσβέστες, αστυνομικοί κ.τ.λ.) ή έχουν προβλήματα με τους φακούς επαφής τους.

· Όσοι έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας και η διάθλασή τους παραμένει σταθερή τον τελευταίο χρόνο.

· Γενικά όσοι ενδιαφέρονται για την εμφάνισή τους και όσοι θέλουν να έχουν καλή ποιότητα στην όραση χωρίς εξάρτηση από γυαλιά ή φακούς επαφής.

Πώς γίνεται η επέμβαση με το laser;
Το είδος του laser που χρησιμοποιείται για τις περιπτώσεις αυτές (excimer laser) δρα με τρόπο ώστε να διαμορφώσει την επιφάνεια του κερατοειδούς ώστε να εξαλειφθεί ή μειωθεί η ανωμαλία.

Η τεχνική που χρησιμοποιείται κυρίως σήμερα σε όλο τον κόσμο είναι η ενδοστρωματική κερατοσμίλευση με laser (LASIK) που είναι ο συνδυασμός μικροχειρουργικής και laser.

Ας δούμε με απλά λόγια πως γίνεται η επέμβαση, πως δρα το laser πάνω στον κερατοειδή και πότε έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η LASIK, η οποία είναι και ελληνική εφεύρεση, ενδείκνυται για μυωπίες από -1.00 μέχρι -11.00 D και ανάλογα τις ενδείξεις. Η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός έχουν περισσότερους περιορισμούς (μέχρι 6 βαθμούς), ωστόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μειώσουν την ανωμαλία εφόσον είναι μεγαλύτερη.

O χειρουργός δημιουργεί έναν κρημνό (flap) σαν καπάκι και το σηκώνει προς τα πίσω. Το laser δρα κάτω από τη επιφάνεια και πάνω στο στρώμα του κερατοειδούς, σμιλεύοντας την επιφάνειά του χωρίς να την τραυματίζει. Το flap κλείνει και η επέμβαση τελειώνει.

Η επέμβαση γίνεται με σταγόνες και είναι εντελώς ανώδυνη. Η εφαρμογή του laser διαρκεί λιγότερο από 1 λεπτό ενώ η όλη διαδικασία δεν διαρκεί περισσότερο από 5-10 λεπτά. Δεν χρειάζεται προστατευτικός φακός ή ράμματα και δεν υπάρχει πόνος ή ενόχληση μετεγχειρητικά. Κατά αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η άμεση αποκατάσταση της όρασης (μέσα σε μία μέρα) και ελαχιστοποιείται η πιθανότητα κάποιας θολερότητας (haze) του κερατοειδούς μετεγχειρητικά. O ασθενής φεύγει από το χειρουργείο χωρίς επιδέσμους και χωρίς να έχει ανάγκη τα γυαλιά του.

Προεγχειρητικές εξετάσεις - Τεχνολογία
Πριν από την επέμβαση με το laser, θα πρέπει να γίνουν κάποιες προεγχειρητικές οφθαλμολογικές εξετάσεις και μετρήσεις. Οι εξετάσεις και οι μετρήσεις αυτές έχουν πολύ μεγάλη σημασία καθότι το αποτέλεσμα εξαρτάται άμεσα από την συνέπεια και την ακρίβεια με την οποία κάνουμε τις μετρήσεις αυτές.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι για να έχουμε ακριβή αποτελέσματα, θα πρέπει να μην φοράμε τους φακούς επαφής τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν από τις εξετάσεις και την επέμβαση. Είναι απαραίτητο λοιπόν να μετρηθεί με μεγάλη ακρίβεια η μυωπία ή η υπερμετρωπία ή ο αστιγματισμός χωρίς αλλά στην συνέχεια με σταγόνες που ανοίγουν την κόρη του ματιού.

Θα πρέπει να γίνει μια τοπογραφία κερατοειδούς (ORBSCAN), που μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε και να μετρήσουμε την επιφάνειά του, να αποκλείσουμε παθήσεις του που έχουν αντένδειξη για την επέμβαση (π.χ. κερατόκωνος) καθώς και να εκτιμήσουμε το πάχος του. Η παχυμετρία είναι μια πολύ σημαντική μέτρηση από την οποία εξαρτάται και το όριο που εμείς μπορούμε να σμιλεύσουμε με το laser. Αν δεν υπάρχει επαρκής ιστός τότε η επέμβαση δεν μπορεί να γίνει. Επίσης η διάμετρος της κόρης στο ημίφως είναι εξαιρετικής σημασίας παράμετρος, καθότι και αυτή καθορίζει πόσο ιστό θα αφαιρέσουμε.

Μια νέα τεχνολογία, πολύ σημαντική για την σύγχρονη διαθλαστική χειρουργική είναι η τεχνολογία Wavefront. Η τεχνολογία αυτή μας επιτρέπει να μελετήσουμε το μάτι σαν ένα συνολικό οπτικό σύστημα και να μετρήσουμε συνολικά την διαθλαστική του δύναμη μετρώντας ακόμα και τα διάφορα οπτικά "ψεγάδια" του κάθε ματιού. Η μέχρι τώρα τεχνολογία δεν το επιτρέπει αυτό ενώ η ανάλυση wavefront μας δίνει την δυνατότητα τα δεδομένα αυτά να δίνονται στον υπολογιστή του laser και εκείνο να σμιλεύει ακριβώς το κερατοειδή, διορθώνοντας όλα τα διαθλαστικά ψεγάδια δίνοντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με το μικρότερη δυνατή αφαίρεση ιστού. Η τεχνολογία wavefront είναι αυτή η οποία μας επιτρέπει να μιλάμε για την λεγόμενη υπερόραση.

Με πρωτοπορία εφαρμόζεται και στην Ελλάδα από το 2006 η νέα μέθοδος Intralase για διόρθωση μυωπίας, υπερμετρωπίας ή και αστιγματισμού.

Η κλινική εμπειρία δείχνει ότι, στους περισσότερους ασθενείς επιτυγχάνεται όραση 10/10 ή καλύτερη όταν η διαδικασία LASIK πραγματοποιείται μαζί με την μέθοδο Intralase. Οι ασθενείς αναφέρουν καλύτερη ποιότητα όρασης, ειδικά βελτίωση της ικανότητάς τους να βλέπουν σε χαμηλό φωτισμό, όπως το απόβραδο ή τη νύχτα.
Σύμφωνα με την μέχρι σήμερα πιο δημοφιλή διεθνώς χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης μυωπίας, υπερμετρωπίας ή και αστιγματισμού με την μέθοδο LASIK ακολουθούνται δύο βασικά βήματα:

Κατά το πρώτο βήμα της επέμβασης προετοιμασίας για το laser o χειρουργός-οφθαλμίατρος με την χρήση ενός λεπτού μαχαιριδίου (λεπίδας), δημιουργεί ένα κρημνό (flap) στον κερατοειδή με χειρουργική τομή. Κατά το δεύτερο βήμα της επέμβασης ο χειρουργός με ένα excimer laser προχωρεί στην πλήρη διόρθωση της διάθλασης και έτσι αποκαθίσταται η όραση.

Με τη νέα τεχνολογία Intralase, εφαρμόζεται μόνο laser για να πραγματοποιηθεί το πρώτο βήμα, έτσι ώστε και τα δύο βήματα στη διαδικασία LASIK(διόρθωση μυωπίας με laser) να γίνονται χωρίς νυστέρι.
Συγκεκριμένα, για τη μέθοδο Intralase χρησιμοποιούνται μικροσκοπικοί, αστραπιαίοι παλμοί Laser, οι οποίοι δημιουργούν ένα διαχωρισμό στον κερατοειδή- χωρίς την χρήση λεπίδας- κατά την διάρκεια αυτού του πρώτου βήματος με LASIK. Κάθε παλμός του φωτός περνά μέσα από το πάνω διάφανο μέρος του στρώματος του κερατοειδούς χιτώνα και διαμορφώνει μια μικροσκοπική κοιλότητα σε ένα συγκεκριμένο βάθος και θέση, τα οποία καθορίζονται από το γιατρό πριν την επέμβαση.

Ακριβώς πριν από την εφαρμογή του laser, ο γιατρός δημιουργεί τον κρημνό (flap), χωρίζοντας τον ιστό του κερατοειδή στο σημείο όπου έχουν δημιουργηθεί ‘φυσαλίδες’ από τους σφυγμούς του φωτός. Στη συνέχεια ο κρημνός διπλώνεται προς τα πίσω και ο γιατρός μπορεί να εκτελέσει το δεύτερο βήμα της επέμβασης.
Η δημιουργία κρημνού διαρκεί μόνο 15 δευτερόλεπτα ανά μάτι. Περιλαμβανομένου και του χρόνου προετοιμασίας, η όλη επέμβαση LASIK διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Η διαδικασία αυτή δεν είναι επώδυνη για τους ασθενείς, νιώθουν μόνο μία ελαφριά πίεση. Πρόκειται λοιπόν για μια τομή χωρίς νυστέρι.

Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του κρημνού με τη μέθοδο Intralase και του παραδοσιακού μικροκερατόμου είναι ότι ο μικροκερατόμος περιέχει μία λεπίδα η οποία με την κίνησή της δημιουργεί μια ομοιόμορφη τομή στην επιφάνεια του κερατοειδή. Επειδή όμως η λεπίδα ταλαντεύεται μπορεί να αφήσει μικρές ανωμαλίες στην επιφάνεια που κόβει, οι οποίες μπορούν να έχουν σαν αποτέλεσμα την μείωση της μετεγχειρητικής οπτικής οξύτητας.

Αντίθετα, η μέθοδος Intralase δημιουργεί ένα επίπεδο κοιλοτήτων σε πιο ακριβές σημείο κάτω από την επιφάνεια του κερατοειδούς όπου πρέπει να πραγματοποιηθεί ο κρημνός, δημιουργείται μια ‘λεία επιφάνεια’ στον κερατοειδή, χωρίς ανωμαλίες που μπορεί (σπάνια μεν) να προκύψουν με μικροκερατόμο και τις μετεγχειρητικές επιπτώσεις τους.

Πρέπει να σημειωθεί ότι περισσότερες από 1.500.000 χειρουργικές επεμβάσεις σε όλον τον κόσμο έχουν εκτελεστεί με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα με τη μέθοδο Intralase. Στις ΗΠΑ αποτελεί πλέον την πλειοψηφία των επεμβάσεων μυωπίας,υπερμετρωπίας ή/και αστιγματισμού. Οι επιπλοκές με την χρήση μηχανικών μικροκερατόμων είναι μεν αρκετά σπάνιες (1-3%). Εάν όμως αναλογιστούμε ότι οι διαθλαστικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται σε υγιή μάτια, κανένα ποσοστό δεν είναι μικρό. Το Intralase μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο αυτό.

Μία ακόμα συναρπαστική εφαρμογή της τεχνολογίας Intralase είναι η χρήση της στις μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς. Παραδοσιακά, στις μεταμοσχεύσεις γίνεται προετοιμασία του κερατοειδή με ειδικά μαχαιρίδια (τρύπανα). Με την νέα τεχνολογία η τρυπάνωση του κερατοειδή γίνεται με το laser χωρίς την χρήση μαχαιριδίων. Η εφαρμογή αυτή ανοίγει νέους ορίζοντες για πιο επιτυχείς μεταμοσχεύσεις κερατοειδή με περιορισμό των επιπλοκών, όπως ο υψηλός μετεγχειρητικός αστιγματισμός.

Συμβουλευτείτε τον οφθαλμίατρό σας για το πώς θα μπορούσε αυτή η τεχνική να σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από γυαλιά ή και φακούς επαφής με το καλύτερο αποτέλεσμα και μεγαλύτερη ασφάλεια.

Το ανθρώπινο μάτι λειτουργεί όπως μια φωτογραφική μηχανή. Εστιάζει την εικόνα στον αμφιβληστροειδή στον οποίο είναι συγκεντρωμένοι οι φωτοϋποδοχείς, όπως ο φακός της φωτογραφικής μηχανής στο φιλμ. Αυτό το καταφέρνει κυρίως μέσω του κερατοειδούς και του φακού του ματιού. Η εστίαση των ακτίνων του φωτός στον αμφιβληστροειδή, καλείται διάθλαση. Τις περισσότερες φορές το σχήμα του κερατοειδούς και του ματιού δεν είναι τέλειο, με συνέπεια να μην εστιάζεται η εικόνα στον αμφιβληστροειδή και συνεπώς να έχουμε θολή όραση.

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες διακρίνονται στη μυωπία, στην υπερμετρωπία και στον αστιγματισμό.

Η μυωπία, είναι η κατάσταση που οι ασθενείς βλέπουν καλά κοντά, αλλά θολά μακριά. Αντίθετα, στην υπερμετρωπία, οι ασθενείς χρειάζονται γυαλιά οράσεως τόσο για κοντά όσο για μακριά. Τέλος, ο αστιγματισμός, είναι η παραμόρφωση της εικόνας λόγω ύπαρξης ανωμαλιών στον κερατοειδή ή στο φακό. Συνήθως, συνυπάρχει μυωπία με αστιγματισμό ή υπερμετρωπία με αστιγματισμό. Τα γυαλιά όρασης και οι φακοί επαφής αντιμετωπίζουν τις ως άνω διαθλαστικές ανωμαλίες, αποκαθιστώντας την όραση. Το laser τροποποιεί το σχήμα του κερατοειδούς αντικαθιστώντας τα γυαλιά όρασης και τους φακούς επαφής.

Η ιστορία της διαθλαστικής χειρουργικής ξεκίνησε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου οι Ιάπωνες ιατροί έκαναν κερατικές τομές για να αντιμετωπίσουν την μυωπία. Η μέθοδος είχε φτωχά αποτελέσματα με σοβαρότατες επιπλοκές και εγκαταλείφθηκε. Πριν 50 χρόνια ο JI Barraquer στην Κολομβία έκανε το πρώτο μεγάλο άλμα. Κατά αυτή τη τεχνική, αφαιρούσε με ένα ειδικό μηχάνημα το μικροκερατόμο, ένα λεπτό επιφανειακό κομμάτι σα καπάκι από τον κερατοειδή. Το καπάκι αυτό τροποποιούνταν όπως ένας φακός επαφής και επανατοποθετούνταν στο μάτι.

Στα τέλη της δεκαετίας του 70, ανακαλύφθηκε το Excimer Laser το οποίο έφερε επανάσταση στη διαθλαστική χειρουργική. Είναι ικανό να πραγματοποιεί ακριβές κόψιμο χωρίς να προκαλεί θερμική βλάβη στους παράπλευρους ιστούς. Έτσι γεννήθηκε η Φώτο – Διαθλαστική Κερατεκτομή (Photo Refractive Keratectomy) – PRK. Ο χειρουργός αφαιρεί το επιφανειακό στρώμα του κερατοειδούς που καλείται επιθήλιο και ακολούθως το laser τροποποιεί τον υποκείμενο κερατοειδή εξαχνώνοντας συγκεκριμένο τμήμα ιστού χωρίς να καταστρέφει άλλα τμήματά του. Το επιφανειακό τμήμα που αφαιρέθηκε αναγεννάτε μόνο του, όχι όμως τον ιστό που αφαίρεσε το laser.

Το 1990 οι L. Burrato και Ι Παλλίκαρης, συνδύασαν τις δύο προαναφερθείσες σε μία, στο LASIK (Laser Assisted in Situ Keratosmileusis). Σε αυτή τη τεχνική, ο χειρουργός χρησιμοποιεί τον μικροκερατόμο πολύ πιο εξελιγμένο πια, για να κόψει ένα λεπτό κρημνό κερατικού ιστού ο οποίος συνδέεται με τον κερατοειδή. Στη συνέχεια, ο κρημνός ανασηκώνεται και το laser εφαρμόζεται στο υποκείμενο στρώμα του κερατοειδούς σύμφωνα με τις διαθλαστικές ανάγκες του ασθενούς. Τέλος, ο κρημνός επανατοποθετείτε στη θέση του όπου μένει εκεί από τοπικές φυσικές δυνάμεις. Σε λίγες ώρες το επιθήλιο θα αναπτυχθεί και θα καλύψει τις άκρες του κρημνού τον οποίο και θα σφραγίσει.

Το PRK και το LASIK αντιμετωπίζουν άριστα τη μυωπία, την υπερμετρωπία και τον αστιγματισμό. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέες τεχνικές όπως το LASEK και το epi – LASIK, που ακόμα δεν έχουν βρει ευρεία αποδοχή την οποία στο μέλλον μπορεί να αποκτήσουν.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που φορούν γυαλιά όρασης είναι πιθανοί υποψήφιοι για laser. Υπάρχουν όμως καταστάσεις που αποτελούν συνθήκες υψηλού κινδύνου, κάποιες από αυτές είναι οι εξής:

· Η ανάγκη αλλαγής γυαλιών σε διάστημα μικρότερο του έτους

· Σοβαρή φλεγμονή ή λοίμωξη των ματιών

· Ξηροφθαλμία 

· Ρευματικές νόσοι όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα 

· Δυστροφίες και εκφυλίσεις του κερατοειδούς 

· Σ. Διαβήτης

· Κερατόκωνος 

· Ανεπαρκές πάχος κερατοειδή

Η διαθλαστική χειρουργική δεν είναι άμοιρη επιπλοκών που μπορεί να είναι σοβαρές. Η αντιμετώπισή τους στηρίζεται κυρίως στην πρόληψη και στην αποφυγή παραγόντων - καταστάσεων που μπορούν να προκαλέσουν επιπλοκές ικανές να βλάψουν την όραση.

Η διαθλαστική χειρουργική σήμερα, είναι μια ώριμη τεχνική, ενώ το επίπεδο του τεχνικού εξοπλισμού είναι καλύτερο από ποτέ. Αυτό δεν πρέπει να είναι ο μόνος λόγος για να λάβει κάποιος την απόφαση να χειρουργηθεί χωρίς πρώτα να γνωρίζει και να σταθμίσει τα θετικά και τα αρνητικά, τα οφέλη και τους κινδύνους.

Καθώς η εμπειρία στη LASIK αυξάνει στις ΗΠΑ και Ευρώπη τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα κερδίζουν μεγαλύτερη αξία. Οι ιατροί μαθαίνουν τα όρια της επέμβασης για τις πολύ υψηλές διαθλαστικές ανωμαλίες και για μάτια με παθολογίες κερατοειδούς όπως κερατόκωνος και ανώμαλος αστιγματισμός. Ταυτόχρονα, το ενδιαφέρον για την ένθεση φακικών ενδοφθάλμιων φακών μεγαλώνει επίσης στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Οι ενδοφακοί αυτοί εξελίσσονται συνεχώς και υπόσχονται καλά αποτελέσματα.

Μια νέα εποχή
Το 1999 ο Robert Zaldivar, MD, επινόησε μια νέα τεχνική για της αντιμετώπιση πολύ υψηλών διαθλαστικών ανωμαλιών (-18 D έως -35 D) που συνδοίαζε την ένθεση ενδοφθάλμιων φακών σε φακικούς ασθενείς με την LASIK. Χρησιμοποίησε τον ICL με την LASIK για να διορθώσει διαθλαστικές ανωμαλίες πέρα από την δυνατότητα του φακού ICL. Ετσι, ο συνδοιασμός των δύο τεχνικών μπορούν να διορθώσουν διαθλαστικές ανωμαλίες πέρα από τις δυνατότητες της κάθε μιας ξεχωριστά.

Η ίδια επιτυχία επιτυχάνεται και με τους φακούς Artisan. Οι φακοί Artisan χρησιμοποιούνται πιο συχνά διότι δεν στηρίζονται στην γωνία καθώς και αποφεύγεται η θόλωση του προσθίου περιφακίου και η χρωστική διασπορά. Ο ενδοφακός Artisan διατίθεται με μια οπτική διάμετρο 6 mm και για συνταγές διόρθωσης άνω των -16 D. Για μεγαλύτερες διορθώσεις, ο φακός διατίθεται με διάμετρο οπτικής ζώνης 5 mm.
Χρησιμοποιούμε την τεχνική Bioptics για μυωπίες άνω των 10 διοπτριών. Πρώτα, δημιουργείται το flap κερατοειδούς και στην συνέχεια τοποθετείται ο ενδοφακός Artisan στην ίδια συνεδρία. Δύο μήνες αργότερα, όταν θα μπορεί να υπολογιστεί η σφαιρο-κυλινδρική διαφορά που παρέμεινε με λογική ακρίβεια, το flap σηκώνεται και γίνεται η φωτοεκτομή με το laser με σκοπό την εμμετρωπία.

Η χειρουργική τεχνική
Πρώτον, δημιουργείται το flap, βρέχεται η στρωματική επιφάνεια εκατέρωθεν και επανατοποθετείται στην θέση του. Στην συνέχεια γίνεται μια σκληρική τομή στον πιο κυρτό άξονα 1,5 mm από το limbus. Δημιουργείται έπειτα ένα σκληρικό τούνελ 6,5 mm. Μετά ο φακός Artisan τοποθετείται στον πρόσθιο θάλαμο. Ακολουθεί το πιάσιμο του φακού στην ίριδα και η επικέντρωσή του. Η τομή κλείνει προσεκτικά με δύο ή τρία ράμματα prolene 10.0. Ολοι οι κόμποι θάβονται κάτω από τον σκληρό και ο επιπεφυκότας επανατοποθετείται με διπολική διαθερμία.

Εκτελούμε την επέμβαση με τεχνική BIOPTICS υπό τοπική αναισθησία στους ασθενείς που κρίνουμε ότι θα είναι συνεργάσιμοι κατά την διάρκειά της. Ειδάλλως, χρησιμοποιούμε περιβολβική αναισθησία στους λιγότερο συνεργάσιμους ασθενείς.
Η μετεγχειρητική θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιωτικά κολλύρια (κινολόνες) σε συνδοιασμό με κορτιζονούχα κολλύρια (πρεδνιζολόνη 1%). Την ημέρα πριν της επεμβάσεως ή την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα, γίνεται μια περιφερική ιριδοτομή με YAG laser προφυλάσοντας από ένα ενδεχόμενο γλαύκωμα από κορικό αποκλεισμό.
Ο ασθενής εξετάζεται την πρώτη ημέρα, την πρώτη εβδομάδα, τον πρώτο μήνα και δύο μήνες μετεγχειρητικά. Κατά την διάρκεια της επίσκεψης τον πρώτο και δεύτερο μήνα, γίνεται μια προσεκτική κυκλοπληγική διάθλαση και καθορίζεται το υπόλοιπο διαθλαστικό ισοδύναμο. Μετά από τις δύο προσεκτικές διαθλαστικές αποτιμήσεις, το υπάρχον flap ανασηκώνεται και η υπόλοιπη διαθλαστική ανωμαλία διορθώνεται με το excimer laser. Για ασθενείς που χρειάζονται ενδοφακούς μικρότερους από -16 D, το διορθούμενο διαθλαστικό υπόλοιπο είναι περί τις -1 D με - 3 D. Η μετεγχειρητική θεραπεία περιλαμβάνει τοπική ενστάλλαξη οφλοξασίνης και πρεδνιζολόνης τέσσερις φορές ημερησίως επί έξι ημέρες.

Μια από τις εναλλακτικές επεμβάσεις διόρθωσης των διαφόρων αμετρωπιών είναι και η τεχνική PRK (photorefractive keratectomy ή φωτοδιαθλαστική κερατεκτομή). Στην PRK δεν δημιουργείται κανένας κρημνός, απλά αφαιρείται το επιθύλιο του κερατοειδούς και εφαρμόζεται απευθείας το laser. Στο τέλος της επέμβασης εφαρμόζεται ένας θεραπευτικός φακός επαφής μέχρι να επουλωθεί το επιθύλιο. Είναι ουσιατικά η τεχνική με την οποία ξεκίνησε η διαθλαστική χειρουργική με laser η οποία επανέρχεται στο προσκήνιο λόγω της τεχνολογίας wavefront. Ενδείκνυται κυρίως για χαμηλές μυωπίες (μέχρι 3-4 βαθμούς) αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και σε λίγο μεγαλύτερες όταν το πάχος του κερατοειδούς δεν μας επιτρέπει να κάνουμε lasik.

Νεότερη τεχνική είναι η LASEK (laser in situ epithelial keratectomy). Η τεχνική αυτή γεννήθηκε σχετικά πρόσφατα στην Ιταλία και είναι μια ενδιάμεση τεχνική μεταξύ της PRK και LASIK. Ουσιαστικά, κατά την τεχνική αυτή δημιουργείται ένας κρημνός πολύ λεπτός που αποτελείται μόνο από επιθύλιο κερατοειδούς, οποίος δεν αφαιρείται. Μετά την εφαρμογή του laser το επιθύλιο επανατοποθετείται, στρώνεται με προσοχή και εφαρμόζεται ένας φακός επαφής. Εχει ένδειξη για μεγαλύτερες μυωπίες καθότι υπάρχει περισσότερος ιστός για φωτοαφαίρεση απ' ότι στην LASIK ενώ αποφεύγονται και οι επιπλοκές από την αφαίρεση του επιθυλίου στην PRK, όπως μετεγχειρητικός πόνος και θολερότητα (haze) κερατοειδούς. Όλο και περισσότεροι διαθλαστικοί χειρουργοί ασπάζονται διεθνώς την τεχνική αυτή η οποία έχει πολύ καλά αποτελέσματα

Tι γίνεται στις μεγάλες διαθλαστικές ανωμαλίες;

Στις μεγαλύτερες αμετρωπίες, μυωπίες άνω των 10-11 βαθμών (διοπτριών) και υπερμετρωπίες άνω των 4-5 βαθμών, η δεκαπενταετής πια πείρα με τα laser, έδειξε ότι καλύτερα αποτελέσματα έχουμε καταφεύγοντας σε συμβατικές επεμβάσεις ή συνδυασμό συμβατικών επεμβάσεων με laser. Αυτό συμβαίνει διότι η λέπτυνση του κερατοειδούς είναι πέρα από κάποια επιτρεπόμενα όρια στις πολύ μεγάλες μυωπίες και υπερμετρωπίες και διακυνδυνεύεται η ασφάλεια του ματιού. Οι πολύ υψηλές αμετρωπίες είναι καλύτερο να αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση που προβλέπει την ένθεση μονίμων ενδοφθάλμιων φακών, (φακών που μπαίνουν μέσα στο μάτι) .Υπάρχουν ειδικοί ενδοφθάλμιοι φακοί επαφής που τοποθετούνται είτε πίσω από την ίριδα (ICL) είτε μπροστά από την ίριδα (ARTISAN, PHAΚIC 6). Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι είναι αντιστρέψιμη. Δηλ. ο φακός μπορεί να αφαιρεθεί εφόσον υπάρξει λόγος κάτι που δεν επιτυγχάνεται με την επέμβαση με λέιζερ. Για καλύτερα και πιο προβλέψιμα αποτελέσματα οι τεχνικές αυτές συνδυάζονται με το laser (bioptics), το οποίο γίνεται λίγο καιρό αφού τοποθετηθεί ο ενδοφακός και έχουμε μια τελική οπτική οξύτητα. Το laser γίνεται για να επιτύχουμε τα θεμιτά αποτελέσματα, διορθώνωντας το υπόλοιπο της αμετρωπίας που πιθανών να έμεινε μετά την ένθεση του φακού.

Στην περίπτωση που υπάρχουν ήδη κάποιες θολερότητες του φυσικού φακού του ματιού και εφόσον υπάρχει μια υψηλή μυωπία και μια μεγαλύτερη ηλικία, μια εναλλακτική επέμβαση είναι η διαθλαστική φακεκτομή (clear lens extraction) δηλ. η αφαίρεση του φακού του ματιού με τρόπο ανάλογο που αφαιρείται για τον καταρράκτη και η ένθεση διορθωτικού ενδοφακού. Η διαθλαστική φακεκτομή αναφέρεται σε μεγαλύτερης κυρίως ηλικίας άτομα που έχουν πολύ μεγάλες μυωπίες και συγχρόνως απαλάσσονται πρώιμα από μια πιθανή μελλοντική αφαίρεση καταρράκτη.

Σε μεγάλους αστιγματισμούς μπορούν να γίνουν αστιγματικές κερατοτομές, δηλ. μικρές εκ διαμέτρου αντίθετες τομές στον κερατοειδή για να αλλάξει η ανώμαλη καμπυλότητά του. Σε παθολογικές καταστάσεις όπως ο κερατόκωνος, κατά τον οποίο έχουμε πολύ μεγάλους αστιγματισμούς υπάρχει ένδειξη για μεταμόσχευση κερατοειδούς.

Intralase

Νέα επαναστατική μέθοδος στην επέμβαση lasik

Το Intralase είναι η επαναστατική νέα τεχνολογία για τη δημιουργία της πρώτης φάσης της επέμβασης LASIK, τη δημιουργία του κερατοειδικού κρημνού. Μέχρι τώρα η δημιουργία του κρημνού γινόταν με τον μικροκερατόμο, ένα εξειδικευμένο όργανο κοπής του κρημνού με ειδική λεπτή λεπίδα. Με το intralase η δημιουργία του κρημνού γίνεται με τεχνολογία laser που έχει 100 φορές μεγαλύτερη ακρίβεια από τον μικροκερατόμο.

Ø Πώς δημιουργείται ο κερατοειδικός κρημνός με την τεχνολογία INTRALASE;

Είναι μια διαδικασία που δουλεύει ‘από μέσα προς τα έξω’ με τεχνολογία laser. Στοχεύοντας το στρώμα του κερατοειδούς δημιουργούνται μικροσκοπικές φυσαλίδες οι οποίες ενώνονται και σχηματίζουν τον κερατοειδικό κρημνό. Μετά, ανασηκώνοντας τον κρημνό ο χειρούργος ακολουθεί την ίδια διαδικασία διαμόρφωσης του κερατοειδικού στρώματος με laser και επανατοποθέτησης του κρημνού στη θέση του.

Ø Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του INTRALASE;

· Στατιστικά περισσότεροι ασθενείς μπορούν να πετύχουν όραση 20/20

· Μεγαλύτερη ασφάλεια στη δημιουργία του κρημνού

· Περιορισμός της ξηροφθαλμίας που δημιουργείται μετά την επέμβαση LASIK μέχρι και 70%

· Λιγότερα ποσοστά επανάληψης της επέμβασης LASIK και μεγαλύτερη πλέον ακρίβεια στη δημιουργία του κερατοειδικού κρημνού ώστε να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα στην ακρίβεια και προβλεψιμότητα της επέμβασης.

Ø Είναι η μέθοδος INTRALASE επώδυνη;

Όχι. Οι ασθενείς έχουν μια ελαφριά αίσθηση πίεσης κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

Ø Πόσο διαρκεί η δημιουργία του κρημνού με την μέθοδο INTRALASE;

Περίπου 15 – 25 δευτερόλεπτα για το κάθε μάτι.

Ø Είναι η μέθοδος INTRALASE ασφαλής;

Στις 1.000.000 επεμβάσεις με Intralase που έχουν γίνει παγκοσμίως, έχουμε ένα θεαματικό προφίλ μεγάλης ασφάλειας.

Ø Ποιοι θεωρούνται κατάλληλοι υποψήφιοι για την μέθοδο INTRALASE;

Αυτοί που θα κριθούν κατάλληλοι μετά από τον προεγχειρητικό έλεγχο. Ακόμα και άτομα που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν να υποβληθούν στην επέμβαση LASIK λόγω λεπτού κερατοειδή με την ακρίβεια και ασφάλεια που παρέχει η μέθοδος intralase ίσως τώρα να κριθούν κατάλληλοι.

Ø Εφαρμόζεται η τεχνολογία intralase στη χώρα μας;

Nαι, εφαρμόζεται και στην Eλλαδα με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Επίλογος

Τέλος θα ήθελα να προσθέσω ότι, πλεον εκσυγχρονίζονται ραγδαία οι μέθοδοι χειρουργικής επέμβασης με τη χρήση ρομποτικών συστημάτων, τα οποία με τη σειρά τους εξελίσσονται τεχνολογικά από τις λαπαροσκοπικές μεθόδους μέχρι τις επεμβάσεις διαμέσου φυσικών οδών (π.χ. αναπαπνευστική ή πεπτική), η χειρουργική καθώς και ο ακτινολογικός τομέας θα παραμείνει ένας αγώνας δρόμου για μείωση των επιπλοκών και του χρόνου ανάρρωσης. Στην ιατρική δεν υπάρχει το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, του αντιλόγου και της ελεύθερης αντίληψης δεν υπάρχουν χρυσές τομές και μέσες λύσεις.

Βιβλιογραφία

Πληροφορίες υλικού:

v http://www.tmth.edu.gr/el/kiosks/medicine/history/medi_h3d.html

v http://www.tmth.edu.gr/el/kiosks/medicine/technology/medi_t3e.html

Εικόνες:

v http://www.tmth.edu.gr/el/kiosks/medicine/technology/medi_t3g.html

v http://www.impotech.gr

v http://www.iatronet.gr/newsarticle.asp?art_id=8668

v http://www.iatronet.gr/newsarticle.asp?art_id=9787

v http://static.open.salon.com/files/medical-symbol1248383776.jpg